‘De bom is gebarsten en de wond is echt heel groot’

VEENENDAAL Woede, verontwaardiging en teleurstelling. Dat zijn de gevoelens die zijn opgekomen en blijven hangen na het lezen van het artikel in het NRC over het onderzoek naar moskeeën, ook in Veenendaal, en het daaropvolgende spoeddebat. Woede en verontwaardiging, omdat de Moskee Nasser juist had gedacht een relatie te hebben opgebouwd met de gemeente. En teleurstelling, omdat het spoeddebat niet heeft opgeleverd waarop de moslimgemeenschap had gehoopt. Nog altijd is er die ene vraag: waaróm?

door Arjan van den Berg

Het gedril dat doorklinkt in de nog lege ruimtes van de nieuwe moskee is niets vergeleken met de dreun die nog nagalmt. Het mag dan inmiddels geen voorpaginanieuws meer zijn, maar de bom is gebarsten. ,,Als de burgemeester denkt dat hij met een kopje theedrinken het vertrouwen terug kan winnen, heeft hij het onderschat”, zegt de nog altijd geëmotioneerde voorzitter van de Moskee Nasser, Hassan Saidi, die ook als eenmansfractie in de raad zit. ,,Dat gevoel leeft bij de hele Veense moslimgemeenschap van ruim vijfduizend inwoners.”

,,We hebben altijd gedacht dat we samenwerkingspartner waren op sociaal en maatschappelijk gebied, in het bestrijden van discriminatie en polarisatie. Als de burgemeester aanwijzingen had dat er iets mis was, had hij de AIVD of de politie moeten inschakelen in plaats van een commercieel bureau. Ze hebben niets kunnen vinden en ze gaan ook niets vinden. Wij hebben niets te verbergen.” 

Blijkbaar denken ze al: wat ze ook zeggen, die moslims zijn niet te vertrouwen

KLOOF Officieel heet het onderzoek een ‘krachtenveldanalyse’, maar voor Saidi voelt het als spionage. Het doet extra veel pijn, omdat moslims toch al met discriminatie te maken hebben en nu nota bene de gemeente hen voor hun gevoel achter hun rug om heeft doorgelicht. ,,Er was al een kloof in de samenleving en nu is die kloof nog groter geworden. Ik voel me gepasseerd als raadslid omdat de raad, het hoogste bestuurlijke gemeentelijke orgaan, van niets wist en als voorzitter van de moskee, omdat ik dacht een goede relatie met de gemeente te hebben. Als ze iets wilden weten, hadden ze het ons gewoon kunnen vragen. Klop op de deur en wij zullen de deur opendoen. Die was eigenlijk al open. Maar blijkbaar denken ze al: wat ze ook zeggen, die moslims zijn niet te vertrouwen.”

Ze voelen zich vaak tweederangsburgers en nu helemaal. Want hoewel er dus, ook volgens dat onderzoek, geen kwaad in de moskee te bespeuren valt, zullen er ongetwijfeld mensen zijn die het spreekwoordelijke vuur vermoeden bij de rook die kennelijk toch aanleiding was voor het rapport. ,,Als de burgemeester in het debat het lef had gehad om te zeggen: er zijn fouten gemaakt, het had niet mogen gebeuren en we zullen het nooit meer doen, had hij geschiedenis geschreven en was er een grote kans dat het vertrouwen hersteld zou worden. Maar hij neemt het op voor een commercieel bureau in plaats van voor ons als burgers. Een burgervader zou er voor iedereen moeten zijn.” 

Als ik nu vertel dat de overheid te vertrouwen is, lachen de jongeren me uit en nemen me niet serieus

OPENBAARHEID Erkennen dat de moslimgemeenschap een waardevolle toevoeging is voor de Veense samenleving, zoals een niet gehaalde motie al had voorgesteld, had ook veel uitgemaakt. ,,Als ik nu vertel dat de overheid te vertrouwen is, lachen de jongeren me uit en nemen me niet serieus.” De jongeren, die vanwege hun achtergrond toch al lastig stages kunnen vinden en zich achtergesteld voelen.

Hoe nu verder? In een ordevoorstel voor het debat werd gesuggereerd om het rapport te vernietigen. Dat is -nog?- niet gebeurd, omdat de gemeente daar niet over gaat. Als het aan Saidi ligt, gaat dat ook niet meteen gebeuren. De Moskee Nasser heeft inmiddels een zogenoemd WOB-verzoek naar de gemeente gestuurd: Wet Openbaarheid van Bestuur. Meestal maken journalisten er gebruik van, maar in principe kan iedereen dat doen om informatie op te vragen. Of het verzoek wordt gehonoreerd is vers twee. 

TRANSPARANTIE Het gaat de moskee niet om het rapport, want dat heeft Saidi al grotendeels ingezien. Juist daardoor spreekt hij wel van infiltratie en niet alleen het bekijken van online beelden en openbare bijeenkomsten, zoals NTA claimt. Sommige informatie kan alleen van binnenuit gehaald zijn. Nee, hij wil weten wat precies de opdracht was, wie met wie heeft gesproken, wie toegang heeft tot de informatie en wat ermee is gedaan. Kortom: transparantie en openheid. Ook heeft de moskee een brief gestuurd met tekst en uitleg bij het verzoek.

Als de burgemeester denkt dat hij met een kopje theedrinken het vertrouwen terug kan winnen, heeft hij het onderschat

OPEN DEUR Wat Saidi betreft, ligt de bal nu bij de burgemeester. Iemand van de moskee suggereerde al dat de deur niet meer openstond en dat die nu werd dichtgemetseld. Anderen gaven aan de burgemeester niet te willen zien. Zover gaat Saidi niet. Op de vraag of de deur dicht of open moet voor de foto, gaat hij voor het laatste. Open. Zoals hij bij het begin van de bouw van de nieuwe moskee aan de Rozenbottelstraat ook de buren heeft uitgenodigd. Zoals ook Somalische en Syrische vluchtelingen en Afghaanse statushouders zich thuis voelen in de moskee die verder vooral uit Veenendalers met een Marokkaanse achtergrond bestaat. 

VERTROUWEN Het vertrouwen komt te voet en gaat te paard, gaf Saidi zijn toehoorders in het debat mee. Dat vertrouwen dat inmiddels te paard is vertrokken is niet uit het zicht verdwenen, maar heeft nog een lange weg te gaan voor het terug zal keren. Een kop thee of koffie is daarvoor bij lange na niet genoeg. ,,Dit doet gewoon pijn. Mensen voelen zich gekwetst. De wond is echt heel groot. Ja, we zijn moslims, we gaan naar de moskee en we bidden, dat is een belangrijk deel van ons leven, maar voor de rest zijn we niet verschillend.”

Voorzitter Hassan Saidi van Moskee Nasser houdt de deur van de nieuwe moskee open. Hij staat ervoor open om de burgemeester te ontvangen. - Arjan van den Berg