Puch-adept Henk de Kaste: ‘Puch gaf betekenis aan de jeugdcultuur van de jaren zestig’

VEENENDAAL Als er een bromfiets is geweest die een betekenis gaf aan de jeugdcultuur van de jaren zestig, dan was het wel de Puch en in iets mindere mate de gekloneerde Tomos. En nog genieten de leden van Puch66, de Puch- en Tomosclub voor Hollands Midden, als ze er in het hoogseizoen met ruim honderd man op uittrekken of als ze er samen aan te gaan sleutelen. Dat vragen we aan de man met passie, kennis en liefde als het om Puch en Tomos gaat, de Veenendaler Henk de Kaste. 

door Gertjan van Capellen

In zijn goed geoutilleerde werkplaats staan verschillende Puchs en Tomos klaar en afgedekt te wachten op hun berijders. Een clublid staat zich te verlekkeren bij al het moois wat door Henk onder handen is genomen. Voor het interview praten we binnen verder, waar ook Henks vrouw Rita bij zit. Ook zij heeft er aardig wat van meegekregen en stapt nog met enige regelmaat op een Puch of Tomos. 

RALLY’S Een vraag van hypothetische aard: wat als de Sloveen Johann Puch zijn fietsenfabriek in 1899 in Graz, Oostenrijk, niet had opgericht? ,,Ten eerste waren er dan geen Puchs van de band gerold en had ik waarschijnlijk in de rally en racerij gezeten. Dat deed ik samen met Rob van der Poel, die in militaire dienst zat en rally’s reed voordat ik aan de aan de Puch begon te sleutelen”, zegt Henk. 

NIET AAN TE SLEPEN ,,Ik deed de service van de Ford Siërra en later de MG’s en de Ford Cortina’s. Om die hobby’s te bekostigen, bouwden wij auto’s voor klanten. En dat alles op zak met een LTS-diplomaatje en een Smecoma-lasopleiding. De Puch kwam in beeld toen ik als internationaal vrachtwagenchauffeur in Oostenrijk Puchs moest laden. Met vier vrachtwagens haalden we per maand zo’n 4000 Puchjes op. Die waren niet aan te slepen. Zeker niet toen een deel van de Nederlandse jeugd in de jaren zestig en later de Tomos als vervoermiddel ontdekte”, aldus Henk, die op zijn vijftiende aan zijn moeder vroeg of hij een motor mocht kopen. Een zware bromfiets, dat mocht wel. Het werd toch een motor. Moeders had het toch niet in de gaten.

Het geluid alleen al van de Puch klonk je als muziek in de oren.

Met de Puch had kwam ook een bepaalde status. ,,Als je op Puch reed, had je geen gebrek aan vrienden en vriendinnen. Het geluid alleen al van de Puch klonk je als muziek in de oren. Je luisterde naar muziek uit de Haagse school van onder andere Q65 en Golden Earring en van de Stones en Steppenwolf of naar muziek uit de Woodstock film. ‘Born to be wild’ was het credo en de haarlengte hield gelijke tred met de hoogte van het stuur. Dit in tegenstelling tot de ‘buikschuivers’ Kreidler of Zündapp, die er waren voor de vetkuiven, rockers of nozems.” 

OLIEVLEK ,,De Puch verspreidde zich als een olievlek vanuit Den Haag over Nederland. Een substantieel deel Haagse bandleden reed en rijdt nog steeds op een Puch of Tomos. Er waren ook wel vrouwen die erop reden. Uiteindelijk was de Puch ontworpen als damesbrommer vanwege de lage instap, maar werd het ook een brommer voor het gewone werkvolk en werd hij gebruikt voor de post”, weet Henk en hij haalt het ene na de andere schaalmodel van de Puch en Tomos voor de dag. Naast de reparaties die ze in clubverband uitvoeren, voert hij thuis ook tal van reparaties uit en is hij redacteur van het magazine Puch66 waarin aanverwante zaken als lifestyle, beurzen, tourritten en clubbijeenkomsten aan bod komen.

(Tekst gaat verder onder de foto.)

,,Als je op Puch reed, had je geen gebrek aan vrienden en vriendinnen”, aldus Henk. - Gertjan van Capellen

EIGEN DRAAI ,,De fabriek van Tomos”, gaat Henk verder, ,,stond in Koper, Slovenië en de Puch bromfiets werd onder licentie van Puch gebouwd. Na afloop van het contract met Puch en doordat ze het werk bij Puch niet aan konden, kwam Tomos op eigen benen te staan. Qua uiterlijk was het een kopie van de Puch met kleine verschillen. Aan de Puch gaf iedereen zijn eigen draai. Zo werd het hoge stuur een puur Nederlandse aangelegenheid. Het smalle stuurtje met de twee spijlen was standaard. Zo had je het badkuipstuur, het U-stuur, het plaatwerkstuur en het zogenaamde tietenknijperstuur.”

,,Het sleutelen aan de Puch en Tomos is leuk omdat je er alles aan kunt doen, in tegenstelling tot de hedendaagse scooter, wat ik een Tupperwarebrommer noem. Aan een Puch viel wel wat op te voeren. Dat gebeurde individueel, maar ook in clubverband. Alle onderdelen zijn nog verkrijgbaar, zowel fysiek als in de Puchshop.de. Samen met hen hebben we de onderdelen van de geschakelde brommers op touw gezet”, aldus de Puch en Tomos-mecanic.

Puch66 is een echte gezelligheidsclub met ongeveer 130 leden verspreid over het hele land.

DUIZENDEN Hoeveel Puchs en Tomos rijden er nog in Nederland? ,,Zeg maar gerust duizenden”, zegt hij. ,,Den Haag is nog steeds het epicentrum van de twee brommers. Jaarlijks wordt er op z’n Haags de Kâhwe Klâhwe, oftewel de Kouwe Klauwe gehouden, een meeting van berijders van geschakelde Puchs- en Tomosbromfietsen, waar een klein groepje van ons ook naartoe gaat. Om de steden hier in Nederland in te komen, moet je een speciale ontheffing op je kentekenbewijs hebben. Over de grens is een milieusticker vaak genoeg. Het schijnt hier lastig te zijn om alle gemeentes op een lijn te krijgen wat dat aangaat. Dat geldt voor oldtimers, maar ook voor tweetaktmotoren.”

(Tekst gaat verder onder de foto.)

,,Er ontstaat steeds meer enthousiasme voor de brommers die betekenis gaven aan een jeugdcultuur van de jaren zestig.” - Gertjan van Capellen

VERANTWOORD ,,Maar onze club Puch66 heeft wel de primeur als het gaat om verantwoord gebruik van tweetaktbrandstoffen. Waarmee een optimale mengverhouding is ontstaan en er is nog een nieuw smeermiddel bijgekomen dat stank en rook helemaal wegneemt. Het vervangt de olie om tweetakt benzine te verkrijgen. Zo hebben we andere oldtimerclubs gevraagd zich bij ons aan te sluiten om net als wij schoner te gaan rijden. We zijn dus aardig op weg met schone brandstoffen”, klinkt het stellig. 

CLUB “Puch66 is niet de enige Puch- en Tomosclub in Nederland”, zegt Henk tot slot. ,,Alleen al in Den Haag zitten er aardig wat clubs. Puch66 is een echte gezelligheidsclub met ongeveer 130 leden verspreid over het hele land. Het is een actieve club die anderen stimuleert en mensen uitnodigt eens mee te rijden. Zo ontstaat er steeds meer enthousiasme voor de brommers die betekenis gaven aan een jeugdcultuur van de jaren zestig”. Volgens Henk was en is de Puch nog steeds ‘a way of life’. En hij kan het weten.

Meer informatie is te vinden op www.puch66.nl.