Afbeelding
Gemeente Veenendaal

Herdenkingsmonument voor omgekomen raadsleden Veenendaal onthuld

15 september 2021 om 16:55 Historie

VEENENDAAL Tijdens een indrukwekkende ceremonie is dinsdagmiddag bij het gemeentehuis van Veenendaal een herdenkingsmonument onthuld ter nagedachtenis aan twee Veenendaalse raadsleden die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog: Simon Levie van Essen en Willem van Barneveld. Zij zijn omgebracht om wie ze waren of waar ze voor stonden.

Het herdenkingsmonument is een initiatief van Veenendalers Jaap Pilon en Constant van den Heuvel, in samenwerking met de Veenendaalse gemeenteraad en scholengemeenschap Het Perron. Het monument is een tastbare en blijvende herinnering dat leven in vrijheid in een rechtstaat en democratie niet vanzelfsprekend is. Bij de onthulling waren nabestaanden van Simon Levie van Essen en Willem van Barneveld, raadsleden, burgemeester en wethouders en leerlingen en docenten van Het Perron aanwezig. 

BETEKENIS Tineke Bette, nestor van de gemeenteraad van Veenendaal, verzorgde de opening. Zij verwoorde heel treffend: ,,Het leven kan alleen achterwaarts worden begrepen, maar het moet voorwaarts worden geleefd. Vanmiddag staan we stil bij wat er in de geschiedenis gebeurd is en hoe dit blijvende betekenis heeft in het heden en voor de toekomst.” 

Constant van den Heuvel nam de aanwezigen mee terug in de tijd en vertelde op indrukwekkende wijze over de levens van de omgekomen raadsleden. Daarnaast sprak hij over de rol van het gemeentebestuur tijdens de Tweede Wereldoorlog. ,,Het ontslag van Simon van Essen uit de gemeenteraad omdat hij joods was, is daar een voorbeeld van. Joodse inwoners voelden zich niet goed beschermd, omdat de gemeente te toegeeflijk was naar de Duitse bezetter.” 

Jaap Pilon sprak gepassioneerd over het belang van het vrije woord, als basis voor de democratie. ,,Het gemeentehuis is bij uitstek de plek waar verschillende meningen vrij kunnen worden uitgesproken en waar in vrijheid en met respect voor de ander gedebatteerd kan worden.”

ONTHULLING De onthulling van het monument gebeurde door Tineke Bette en burgemeester Gert-Jan Kats. Burgemeester Gert-Jan Kats sprak zijn treurnis uit over het feit dat Simon van Essen ontslagen is uit de raad vanwege zijn Joodse afkomst. Ook benoemde hij het belang van de vrijheid van het woord, toen en nu: ,,Vrijheid van het woord is het waard om voor te vechten. We moeten alert zijn op inperkingen daarvan. Maar: vrijheid is geen vrijbrief om anderen te beledigen. Respect voor elkaar is erg belangrijk.”

Het monument staat bij het gemeentehuis aan de zijde van de Raadhuisstraat, vlakbij de hoek met de JG Sandbrinkstraat. Het monument is gemaakt samen met leerlingen en leerkrachten van scholengemeenschap Het Perron. Het monument is ontworpen door Jasper Heikamp, op de plaquette staat een gedicht van Fenne Nieboer. 

Simon Levi van Essen was lid van de gemeenteraad van 1915 tot 1919. Tijdens de bezetting maakte hij deel uit van een gemeentelijke commissie. Omdat Van Essen joods was, ontsloeg de gemeente Veenendaal hem ‘eervol’ op 4 september 1941. In 1943 werd Simon van Essen gedeporteerd naar Sobibor, waar hij op 78-jarige leeftijd werd vermoord in de gaskamer.

Willem van Barneveld was raadslid van 1937 tot augustus 1941, het moment waarop de gemeenteraad door de Nazi’s werd opgeheven. Tijdens de bezetting gaf de familie Van Barneveld onderdak aan een joods echtpaar. Maar ze werden verraden en gearresteerd. Uiteindelijk overleed Willem van Barneveld in 1945 in concentratiekamp Buchenwald.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie