Debat over stikstof in Rhenen

RHENEN Op donderdagavond 26 januari is er een themabijeenkomst over stikstof, landbouw, natuur en voedsel. De bijeenkomst wordt gehouden in De Vlam aan de Beukenlaan 2, start om 19.30 uur. Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment, is één van de sprekers.

door Sander van Opstal

Marianne van Waveren en Jos Harmsen, organisatoren van de avond: ,,Het is een inhoudelijke bijeenkomst, we gaan met elkaar in gesprek op basis van respect en openheid en op basis van het feit dat we hier alleen in gezamenlijkheid verder mee gaan komen. We hebben gemeenschappelijke belangen: gezond voedsel, duurzame landbouw, duurzame werkgelegenheid in de landbouw, mens- en dierwaardige landbouw en biodiverse natuur die goed beheerd wordt.”

ACTIES Spreker Johan Vollenbroek is zoon van een landbouwer, getrouwd en woont in oost-Nederland. Sinds meer dan 20 jaar werkt hij voor Mobilisation for the Environment, een kleine club van deskundigen op het gebied van stikstof en natuur, bekend vanwege hun acties op het gebied van stikstofvergunningen. Johan voegt de daad bij het woord: hij eet veganistisch en als hij moet reizen dan doet hij dat zo veel mogelijk per gestroomlijnde ligfiets. 

Welke oplossingen zien jullie, welke vorm van voedselvoorziening staan jullie voor? ,,Veel minder vlees eten. Alleen maar voor consumptie in Nederland produceren. Het is toch vreemd dat dit kleine landje op een na de grootste productie ter wereld heeft en vooral voor de export produceert? Met al die nadelige natuur-, milieu- en gezondheidseffecten is dat niet goed. De gezondheidskosten worden geraamd op miljarden euro’s per jaar. En de nadelige effecten op natuur en klimaat vormen ook heel hoge kosten. We produceren veel en veel meer dierlijke producten dan we zelf op kunnen eten.

De benodigde eiwitten kan je ook uit plantaardige voeding halen. Om een rampzalige klimaatopwarming en verlies van biodiversiteit te voorkomen hoeven we maar twee dingen te doen: laat fossiele brandstoffen onder de grond en stap over naar eenmaal per week vlees eten of ga voor vegetarisch of veganistisch. Is dat nou te veel gevraagd als de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen op het spel staat? Een milieu-omslag kunnen we realiseren, dat hebben we recent gezien aan de bescherming van de ozonlaag door het goed werkende mondiale verbod op de productie van CFK’s. Dat werkt, de ozonlaag herstelt zich”.

BIJDRAGE? Die hoge productie levert toch een bijdrage aan het bestrijden van honger elders in de wereld? ,,Was dat maar zo. De Nederlandse vee-industrie veroorzaakt juist honger elders in de wereld en houdt die honger in stand. Voor de voeding van ons vee is heel veel hoogwaardig bulkvoedsel nodig, soja bijvoorbeeld. De conversiefactor van eiwit is 10 op 1, dat wil zeggen dat uit 10 kilo plantaardig eiwit slechts 1 kilo dierlijk eiwit overblijft. Dat is zeer inefficiënt en een enorm verlies aan voedingsbronnen. De soja kan beter in Brazilië blijven en daar benut worden voor de bereiding van vegetarisch eiwitrijk voedsel.”

WEERLOOS Waarom doet Mobilisation for the Environment dit werk? Vollenbroek: ,,De natuur is weerloos, heeft geen stem en daarom komt onze organisatie voor de kwetsbare natuur op. De afgelopen eeuw is 85 procent van de biodiversiteit in Nederland verloren gegaan. De korhoender is bijna verdwenen in Nederland, de gruttostand gaat heel erg achteruit, en ook een vroeger heel algemene soort als de kievit gaat achteruit. Dat komt doordat hun voedsel, de insecten, grotendeels zijn verdwenen.

Qua stikstofemissie zitten we per hectare vijf keer boven het Europese gemiddelde. Maar de problemen zijn veel groter dan alleen stikstof. Klimaatverandering is een groot probleem: na stikstof komen problemen rond de uitstoot van CO2, methaan en stoffen als lachgas.

Methaan is een gas dat een belangrijke bijdrage aan klimaatverandering heeft. Daarnaast voldoet Nederland helemaal niet aan de Europese standaarden voor schoon grond- en oppervlaktewater. Bovendien is in EU verband afgesproken dat we binnen enkele jaren naar 30 % beschermde natuurgebieden gaan in heel Europa. Nederland heeft nu slechts 14 % beschermde natuurgebieden.”