Station Rhenen in oude Anker-bouwsteentjes

RHENEN Je zou ze de voorloper van LEGO (of zelfs Meccano) kunnen noemen: de Anker bouwsteentjes. Die zijn veel minder bekend dan de kunststof kleurrijke bouwsteentjes waarmee je tegenwoordig werkelijk alles kan maken. Anker is ook kleurrijk maar in minder schakeringen gemaakt.

door Martin Brink

Steenrood, zandgeel en leiblauw zijn de meest gangbare kleuren. Een ander, voor echte liefhebbers zeer wezenlijk, verschil is dat de Anker-steentjes werkelijk van steen zijn gemaakt. En dat voel en ruik je. Rhenenaar George Bielen is er sinds 1980 aan verknocht nadat hij vier stokoude dozen met steentjes bij zijn ouders aantrof. Afkomstig uit een gezin met vijf kinderen, is hij de enige die dit als hobby heeft opgepakt. Zijn laatste kunstwerk is het oude station van Rhenen.

VEEL GEDULD Een onderwerp bepalen, uitzoeken hoe alles in elkaar steekt, onderzoek doen naar het pand, de bouwgeschiedenis en vervolgens de steentjes bij elkaar zoeken: het zijn allemaal ingrediënten van een hobby die het daardoor zo boeiend maakt maar ook erg veel geduld vergt en waarbij men zeer secuur te werk moet gaan. De Rhenenaar, een oud-juridisch medewerker van instituut UWV in Zeist en later in Arnhem, bezit al deze eigenschappen.

(de tekst gaat onder de foto verder)

Het oude station van Rhenen in Anker-bouwsteentjes. Nog nooit vertoond! - Jan van den Brink

Zijn laatste bouwsel is het station Rhenen, een fraai pand dat in 1886 in gebruik werd genomen en in 1953 werd afgebroken. Bielen bekeek zoveel mogelijk foto’s en zocht andere gegevens op. Veel heeft hij gehad aan het boek van Henk Deijs (van wie anders in Rhenen?) over de brug over de Rijn waarbij het station ook veelvuldig beschreven staat én in beeld komt.

TREINTJE Anderhalve maand heeft hij aan het station gewerkt en kijkt er vol trots naar. Hij heeft het zo natuurgetrouw mogelijk gemaakt, al zijn er kleine details die hij zelf moest bedenken. Om het geheel wat realistischer te maken heeft hij er een spoor naast gezet met een goederentreintje er op. ,,Die hebben we van de buren geleend”, zegt Hanna Bielen die haar man in het gesprek bijstaat. ,,Niet in het bouwen, hoor. Daar heb ik geen verstand van en laat hem daarin zijn gang gaan. Want als hij eenmaal bezig is, kan hij er niet mee stoppen.” 

(de tekst gaat onder de foto verder)

Bielen kijkt met veel trots naar het resultaat. - Jan van den Brink

George fluistert nog zacht dat het treintje eigenlijk te klein is en niet in verhouding is met het pand. Maar ach, het gaat om het idee. Daar is iedereen het wel over eens.
Het is eigenlijk best bijzonder dat de 76-jarige George Bielen het heeft kunnen maken. Anderhalf jaar geleden kreeg hij een herseninfarct waardoor zijn rechterarm niet meer mobiel is. 3D-tekeningen maken op de computer bijvoorbeeld, dat ging niet meer. Omdat rechts ook zijn werkarm is, was het nog maar de vraag of hij zijn oude hobby kon oppakken.

WEER OPGESTART ,,Gelukkig is dat wel het geval”, zegt Hanna Bielen. ,,Dit is het bewijs.” Hij heeft iets met het broze elite-speelgoed dat aan het einde van de negentiende eeuw werd ontworpen door de Duitse vliegtuigpionier Otto Lilienthal en diens broer Gustav, die architect was. De bouwdozen zijn gevuld met echte miniatuur bakstenen en zijn voorzien van een nauwgezette instructietekening.

(de tekst gaat onder de foto verder)

In het boek van Henk Deijs over de Rijnbrug werden veel gegevens, foto ‘s en tekeningen gevonden van het oude station. Die waren een mooi voorbeeld voor de Anker-maquette. - Martin Brink

Daarmee kunnen huizen, kerken en paleizen worden nagebouwd. Overigens zijn sommige dozen ook voorzien van metalen onderdelen, waarmee bruggen gebouwd kunnen worden. Toen In 1892 de rechten aan de firma Richter in Rudolstadt werden verkocht, werd het in productie genomen. De steentjes, in feite bedoeld voor kinderspeelgoed, werden populair. De Anker-bouwdozen overleefden twee wereldoorlogen. Maar in 1963 stopte de productie. In 1995 werd die weer opgestart door een aantal enthousiastelingen. Tot op de huidige dag worden ze kleinschalig vervaardigd, wederom in deze stad in het voormalige Oost-Duitsland. ,,Vooral door gehandicapten”, weet George Bielen.

SLOT HUBERTUS Hij is lid van de sinds 1979 bestaande Nederlandse Club van Ankervrienden met leden ook uit Duitsland en andere landen. Met een lid uit Apeldoorn heeft hij nauw contact. Ze ontmoeten en inspireren elkaar. De club geeft ook een eigen blad uit. Bielen heeft er regelmatig ingestaan.

(de tekst gaat onder de foto verder)

De stationsklok. Een vrije interpretatie van de maker. Sommige details stonden namelijk niet op foto of tekening. - Jan van den Brink

Jaren geleden met zelfs zijn zoon Thomas die ook iets had gemaakt. De verwachting is dat hij te zijner tijd weer enthousiast zal worden. Bielen heeft vele bouwwerken gemaakt: het zendstation Radio Kootwijk, Kasteel Amerongen, de stadspoort van Amersfoort, de Cunerakerk, het Kasteel van Beusdael, een Amsterdams grachtenpand en Kasteel Doorwerth om maar een paar voorbeelden te noemen.

In 2020 was dat ook het Slot Hubertus op Park De Hoge Veluwe. Hij toonde het resultaat aan iemand van het park. Die was zo enthousiast van de foto‘s per mail, dat hij persoonlijk langs kwam. Het zou iets kunnen zijn voor een aankoop in een permanente expositie. ,,Maar ja, toen kwam corona en stond alles stil. We hebben er nog niets van gehoord.”

OUDERE MANNEN Is het een hobby voor jong en oud? Bielen beaamt dat maar hij weet ook dat vooral wat oudere mannen actief zijn met de bouwstenen. Elk jaar is er een meeting en dan wordt er ook een veiling gehouden. ,,Jongeren hebben geen belangstelling voor de Ankersteentjes. Die hebben andere bezigheden en je moet er ook de ruimte voor hebben.”

Niets is voor de eeuwigheid gebouwd, wordt wel eens gezegd. Dat geldt ook voor dit station van Rhenen. Binnenkort wordt het afgebroken om plaats te maken voor een nieuw groots object. Hij heeft als tip Kasteel Prattenburg meegekregen, tenslotte ook in Rhenen en veelvuldig aan alle kanten gefotografeerd. ,,Een goed idee”, meldt hij, ,,Ik ga eens zoeken.”