800 kinderen in Veenendaal groeien op in financiële nood

VEENENDAAL Zonder ontbijt naar school, kapotte kleding dragen en niet kunnen sporten. Kinderarmoede is een groeiend probleem, ook in Veenendaal. Het CBS rapporteert dat in 2021 ruim 800 Veense kinderen met deze harde realiteit te maken hebben. ,,Voordat deze kinderen aan hun leven beginnen staan ze al 10-0 achter.”

door Esmee Lam | Bureau Spotlight

Anoeska zit op de bank als haar zoon beneden komt. ,,Mam, Albert Heijn laat 13-jarigen werken voor 5,25 euro per uur”, leest hij voor van een nieuwsplatform. Al snel wordt duidelijk dat het onderwerp ‘geld’ erg leeft in het gezin. ,,5,25 per uur, ik zou willen dat ik dat kon verdienen!”, zegt hij erachteraan.

Anoeska Csonka woont samen met haar twee kinderen van 14 en 19 jaar oud in Veenendaal. Wegens een heupdysplasie kan ze niet werken en moet ze rondkomen van een uitkering. Hierdoor leeft ze onder bijstandsniveau, wat op dit moment 1135,88 euro per maand ligt. Momenteel heeft ze 120 euro per week om van te leven. ,,Dit is al een luxe voor mij, want ik heb het eerder met 40 euro per week moeten doen”, aldus Anoeska.

Het Centraal Planbureau schat in augustus 2022 dat het aantal arme personen in Nederland als gevolg van de inflatie en de achterblijvende loonstijging zal toenemen van 1,1 miljoen naar bijna 1,3 miljoen. Ook is er meer aandacht voor armoede, sinds de Toeslagenaffaire, coronacrisis en energiecrisis. Kortgeleden maakte het NOS Jeugdjournaal een extra uitzending over armoede onder kinderen in Nederland. Want de cijfers zijn schrijnend. In 2022 leven zeker 200.000 kinderen in armoede: gemiddeld twee kinderen per klas. Het CBS rapporteert dat in 2021 in Veenendaal 800 kinderen onder de lage-inkomensgrens leven. Dat zijn er 1 op de 19.

10-0 ACHTER

Armoede heeft een groot effect op de ontwikkeling van kinderen. Meerdere wetenschappelijke onderzoeken laten dit zien. Paul Leseman, hoogleraar pedagogiek aan de Universiteit Utrecht, bevestigt dit: ,,Er is een hardnekkige relatie tussen armoede en lagere schoolprestaties, minder kansen in de samenleving en een ongezonde levensstijl.”

Er is een hardnekkige relatie tussen armoede en lagere schoolprestaties, minder kansen in de samenleving en een ongezonde levensstijl

,,Armoede betekent in de basis dat iemand niet genoeg middelen heeft voor eerste levensbehoeften, zoals voedsel, water, kleding, onderdak en gezondheidszorg”, zegt Sam van Alebeek van het Armoedefonds. Leseman ziet dat dit gebrek aan middelen vaak samengaat met stress en negatieve emoties in het gezin. ,,Dat kan leiden tot gedragsproblemen bij kinderen. Voordat ze aan hun leven beginnen, staan ze eigenlijk al 10-0 achter”, vertelt Leseman.

,,Armoede heeft ook invloed op kinderen doordat ouders minder geld kunnen investeren in de ontwikkeling van hun kinderen, zoals het kopen van speelgoed, boekjes en abonnementen op sportclubs”, vertelt Leseman. Dit kan leiden tot sociale armoede, ziet ook Sam van Alebeek van het Armoedefonds: ,,Sociale armoede is als mensen niet kunnen deelnemen aan het normale maatschappelijke leven. Met als gevolg vaak uitsluiting.”

(de tekst gaat onder de afbeelding verder)

Bureau Spotlight zocht uit wat voor een impact armoede heeft op Veenendaalse en Edese gezinnen. In Veenendaal leven 1 op de 19 kinderen onder de lage-inkomensgrens. Dat zijn 35 schoolklassen vol. - Bureau Spotlight

Anoeska vindt het lastig dat ze haar kinderen niet alles kan geven. ,,Als moeder zijnde wil je het beste voor je kinderen en ze toch iets extra’s geven. Door geldtekort moet ik ze vaak teleurstellen en een ‘nee’ verkopen wanneer ze vragen om iets extra’s. Ze worden door andere kinderen ‘skeer’ genoemd, omdat ze geen merkkleding dragen.”

ARMOEDEBELEID

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van het armoedebeleid. Elke gemeente doet dit op zijn eigen manier, blijkt uit onderzoek van Save the Children en Defence for Children. In de gemeente Veenendaal kunnen mensen financiële steun vragen in de vorm van inkomensregelingen. Grofweg zijn dit potjes voor verschillende soorten uitgaven, zoals een vergoeding voor een identiteitskaart en een fiets. In Veenendaal wordt gebruikgemaakt van een Veenendaalpas waar alle tegoeden van verschillende regelingen opstaan. Daarnaast zet de gemeente zich in om te voorkomen dat mensen in armoede terechtkomen, en ondersteunt ze inwoners met schulden.

Ze worden door andere kinderen ‘skeer’ genoemd, omdat ze geen merkkleding dragen

In de gemeente Veenendaal mogen gezinnen die onder de 120 procent van de bijstandsnorm vallen, inkomensregelingen aanvragen. Die grens ligt dit jaar voor een stel op 1952 euro, en alleenstaand met kinderen op 1366 euro. Bureau Spotlight vroeg de gemeente naar de exacte cijfers over het aantal personen in armoede, maar die er zijn er volgens hen niet. Wel verwijst ze naar de databank van het CBS. Volgens het CBS leven in 2021 8,1 procent van alle inwoners van Veenendaal onder de grens van 120 procent. Voor kinderen is dit 7,8 procent. Dat zijn 5300 Veenendalers en 1152 minderjarigen. De gemeente trekt deze cijfers in twijfel aangezien het werkelijke gebruik van de minimaregelingen hoger ligt.

TACTISCH SPEL

Van de honderdtwintig euro in de week moet Anoeska kleding, geld, medicijnen, lichaamsverzorging en huishoudartikelen halen. ,,Ieder dubbeltje ben je zes keer aan het omdraaien voordat je hem uitgeeft. Elke week kijk ik naar aanbiedingen en afgeprijsde artikelen. Voor boodschappen ga ik langs alle supermarkten. Bij de voedselbank kan ik zelf kiezen uit de aangeboden producten. Daarom kies ik bewust voor duurdere producten, zodat ik die niet zelf hoef te kopen. Het is een constant tactisch spel om rond te kunnen komen. In een gemiddelde week ben ik 115 tot 118 euro kwijt. Ik houd elke week maar een paar euro over.”

Ieder dubbeltje ben je zes keer aan het omdraaien voordat je hem uitgeeft. Het is een constant tactisch spel om rond te kunnen komen

Ondanks dat Anoeska zich zorgen maakt over de financiële situatie van haar gezin, zijn haar kinderen volgens haar wel tevreden. ,,Voorafgaand aan dit interview heb ik gevraagd of ze het gevoel hebben dat ze dingen tekortkomen en dat is gelukkig niet het geval vertelden ze me.” Maar ze denkt dat haar kinderen dat ook zeggen om de situatie te verzachten. Door haar medische toestand zit ze voornamelijk thuis en voelt ze zich machteloos. Ze beseft dat er wat moet veranderen om haar gezin uit de armoede te tillen, maar de hoop dat de gemeente voor die verandering gaat zorgen is er niet.

ARMOEDE DOORBREKEN

,,Armoede is een vicieuze cirkel die van de ene op de andere generatie kan worden doorgegeven”, aldus Leseman. ,,De overheid kan deze cyclus doorbreken door onder andere het inkomen van de ouders te verhogen. Er worden op grote schaal experimenten uitgevoerd om het effect van inkomensverhoging van ouders te onderzoeken. De resultaten tonen aan dat wanneer ouders meer inkomen ontvangen, ze meer boeken en speelgoed kopen voor hun kinderen en minder vaak een extra baan hoeven te nemen, wat resulteert in minder stress en meer tijd voor de kinderen.”

Anoeska is bang voor de toekomst van haar zonen omdat ze beiden een beperking hebben. ,,De ene heeft een klompvoet en volledige schisis, en de ander een ernstige hartafwijking. Ik heb altijd willen werken, maar niet kunnen werken. Ik hoop dat hen dat niet overkomt.”

Bureau Spotlight onderzoekt armoede in de regio en de verschillende vormen van financiële ondersteuning. Meepraten over dit onderwerp? Stuur een mail naar bureau@bureauspotlight.nl.

Deze publicatie is gerealiseerd met een financiële bijdrage vanuit het Mediafonds Provincie Utrecht.

Als eerste op de hoogte zijn van Bureau Spotlight? Abonneer op de nieuwsbrief: https://www.bureauspotlight.nl/nieuwsbrief