Restauratie Joodse begraafplaats Veenendaal trekt aandacht landelijke radio

VEENENDAAL De Joodse begraafplaats aan de Parallelweg in Veenendaal is de laatste tijd behoorlijk in het nieuws. En dat is geen wonder: recent is het baarhuisje gerestaureerd. Daar was een behoorlijk bedrag mee genoemd dat mede dankzij eigenaar NIIK (Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap), giften en de gemeente Veenendaal bijeen is gebracht. Dinsdagochtend bracht radiomaakster Hennie Burggraaff van het programma Zin in Weekend een bezoek. Komende zaterdag is het item al te horen.

door Martin Brink

De overheid heeft kortgeleden 2,5 miljoen euro uitgetrokken voor restauratie van Joodse begraafplaatsen. Dat is hard nodig want overal in het land verkeren de meeste in een zeer onderhavige toestand. De Joodse gemeenschappen zijn er vaak verdwenen (zoals Veenendaal) of zo klein geworden, dat adequaat onderhoud niet meer mogelijk is. Begraafplaatsen zijn vaak overgedragen aan een regionale Joodse gemeenschap, zoals Veenendaal werd overgedragen aan het NIK in Utrecht.

WERKGROEP In Veenendaal echter is er al sinds de jaren negentig een groep van nu achttien personen actief die de begraafplaats onderhoudt. Ooit ontstaan vanuit de Hervormde Kerk, om het ‘oude volk’ te eren, maar al jaren is het een werkgroep bestaande uit personen met diverse achtergronden. Zij verrichten maandelijks eenvoudige werkzaamheden. Ook de gemeente helpt mee. Zo is er gereedschap en machines ter beschikking gesteld. Voor grotere werkzaamheden kan de werkgroep de hulp van gemeentelijke plantsoenwerkers inroepen.

Hulp vanuit de regering lijkt dus in Veenendaal overbodig, vooral omdat het baarhuisje nu helemaal klaar is. Dat alles heeft de aandacht getrokken van de radiomakers van Radio 5. Dergelijke zelfwerkzaamheid is immers een mooi voorbeeld voor andere plaatsen.

NIEUWSGIERIG Jaap Krocké, woordvoerder van de werkgroep, wil er graag over vertellen. Dit keer staat hij niet alleen de pers te woord. Om een en ander verder toe te lichten heeft hij Betty Valkenburg bereid gevonden om er iets over te zeggen. Ook zij is werkgroepslid. Ze vertelt dat ze al vanaf 2012 vrijwillig meewerkt. Betty: ,,Ik kwam er achter dat hier een Joodse Begraafplaats bestond. Dat wist ik niet en ik ben toch een echte Veense. Op de Algemene Begraafplaats waren op 4 mei ook vlaggetjes met Davidssterren te zien. Toen werd ik nieuwsgierig en ging hier tijdens een open dag kijken.” Ze meldde zich meteen aan als vrijwilligster. ,,Ik houd van tuinieren en ik vond dit een mooi respect naar de verdwenen Joodse Gemeente van Veenendaal.”

(de tekst gaat onder de foto verder)

Coördinator van de werkgroep Jaap Krocké luistert op de achtergrond mee. - Martin Brink

Radiomaakster Hennie Burggraaff vertelt dat ze niet zomaar komt. ,,Ik had dit al langer op mijn lijstje van onderwerpen staan. Vooral omdat dit de laatste tijd vaker in het nieuws is. Maar ook omdat 17 januari de Dag van het Jodendom is. Dat is uitgeroepen door de katholieke kerk. Rond die dag zijn er ook altijd lezingen. Vooral omdat vrijwilligers hier zo actief bezig zijn willen we graag hun motivatie horen.”

WENSEN Er blijven voor Krocké en de zijnen natuurlijk altijd wensen. In het baarhuisje wordt het eerder genoemde gereedschap opgeborgen. Jaap Krocké: ,,Maar dat is geen goede situatie. Het is een serene plek, weliswaar klein en bescheiden, maar daar hoort geen gereedschap in.”

Bovendien wordt het straks ingericht met panelen waarop de bezoeker meer kan lezen over het ontstaan en het einde van de Joodse gemeenschap in Veenendaal. Het is ook de bedoeling om de begraafplaats vaker open te stellen. ,,Het is een herdenkingsplek, geen berghok”, vat Krocké het krachtig samen. In nauw overleg met het NIK gaat hij zich in de komende tijd sterk maken voor een apart bouwsel op de begraafplaats waarin de goederen een veilige plek krijgen.

Uiteraard kwam dit alles in de radioreportage ter sprake. Het item over de Joodse begraafplaats van Veenendaal is zaterdag in het programma Zin in Weekend van de KRO-NCRV te beluisteren. Het programma met muziek, verhalen en reportages die, zoals de makers stellen, ‘het hart raken’, wordt gepresenteerd door Sander de Kramer en wordt uitgezonden via Radio 5 tussen 18.00 en 20.00 uur.