Bibliotheek Veenendaal en Westerkerkmuziek organiseren #Passietijd

VEENENDAAL De Bibliotheek Veenendaal en de Stichting Westerkerkmuziek Veenendaal hebben de handen ineengeslagen voor een project waarin verbinding wordt gelegd tussen beeldende kunst en muziek. Dat project vindt plaats in de maanden maart en april. Van Johann Sebastian Bach wordt de Johannes Passion in de versie van 1725 uitgevoerd, Veenendaalse beeldend kunstenaars hebben beeldend werk gemaakt over het thema ‘lijden’ - meer specifiek ‘piëta’s’ - en er worden lezingen en workshops aangeboden.

Oorspronkelijk was het de bedoeling dit project uit te voeren in het voorjaar van 2020, het jubileumjaar van de klassieke concertserie Westerkerkmuziek. Maar de coronapandemie gooide roet in het eten. Nu het leven zijn gewone gang weer krijgt, wordt het project alsnog uitgevoerd.

LIJDEN Rondom het thema ‘passie’ zijn in de Westerse kunstgeschiedenis duizenden kunstwerken - etsen, schilderijen, beeldhouwwerken en muziekstukken - gemaakt, al dan niet religieus geïnspireerd, die tot op heden de mens ontroeren en inspireren. Het woord ‘passie’ wordt hier dus niet opgevat als ‘hartstocht’ maar als ‘lijden’. In het project wordt de verbinding gezocht tussen verbeelding en verklanking van het lijden, meestal specifiek het lijden van Jezus Christus. 

Voor dit project hebben verschillende beeldende kunstenaars werken vervaardigd. Het gaat om werk van Veenendaalse (amateur)kunstenaars, werk van kunstenaars van het kunstatelier de Bombardon, en van Rinke Nijburg. Deze worden tentoongesteld in de bibliotheek. 

PIËTA Een aantal van deze werken is gemaakt rondom het thema ‘de piëta’. Het Italiaanse woord ‘piëta’ betekent ‘medelijden’. Met een piëta in de kunst wordt de uitbeelding aangeduid van Maria met op haar schoot het lichaam van de gestorven Christus. Er zijn talloze piëta’s gemaakt in de loop van de tijd. In een van de lezingen in dit project vertelt kunsthistorica Marian van Caspel over de ontwikkeling ervan. De beroemdste piëta is het beeldhouwwerk van Michelangelo dat in de St. Pieter in Rome staat. In het logo voor Passietijd in Veenendaal is deze piëta te herkennen.

De piëta speelt ook een belangrijke rol in het oeuvre werk van de Arnhemse kunstenaar Rinke Nijburg. In christelijke kringen vindt men hem soms een vrijdenker die lelijke dingen maakt, in de kunstscene vinden ze hem te christelijk met zijn religieuze afbeeldingen. Voor Nijburg zelf komen religie en kunst uit dezelfde bron en hij gaat daarin zijn eigen weg. 

Niet alleen piëta’s zullen op de tentoonstelling te zien zijn, maar ook andere soorten en vrijere vormen van verbeelding zijn gekozen rond het thema ‘lijden’.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding.)

De beroemdste piëta is het beeldhouwwerk van Michelangelo dat in de St. Pieter in Rome staat. In het logo voor Passietijd in Veenendaal is deze piëta te herkennen. - #Passietijd

JOHANNES PASSION Centraal staat een uitvoering in de Westerkerk van de Johannes-Passion van Johann Sebastian Bach in de versie uit 1725. Dit werk - een hoogtepunt in de muziekgeschiedenis - wordt op 12 maart uitgevoerd. Deze versie is op een aantal plekken significant anders dan de bekende versie en is in Veenendaal niet eerder uitgevoerd. Voor dit concert wordt een koor samengesteld uit de meest talentvolle amateur- en semiprofessionele koorzangers uit de omgeving die onder leiding van Wouter Verhage samen met een professioneel barokorkest en gerenommeerde zangsolisten deze passie tot klinken brengen. 

De geschiedenis van de Johannes Passie is bijzonder interessant. Bach heeft er zijn leven lang aan gewerkt. Over de ontstaansgeschiedenis, de ontwikkeling en de structuur van de passie wordt een lezing verzorgd door musicoloog Rens Bijma, die promoveerde op de muziek van J.S. Bach. Er is ook een lezing over de weg die de muzikale passiemuziek aflegde vanaf de middeleeuwen tot in de 20e eeuw. 

Een hedendaagse Nederlandstalige Lukas-passie van Ad Verhage vormt de afsluiting van het project. In dit gezongen lijdensverhaal worden – evenals in vroegere passie – de woorden van het evangelie gezongen door een evangelist, een Christusfiguur, en door verschillende andere stemmen, begeleid door orgel en viool. Het verhaal wordt omlijst met kerkliederen uit de lijdenstijd die deels door alle aanwezigen kunnen worden meegezongen.

ZANG Wie van zingen houdt, komt ook aan zijn trekken. In de Veenendaals Bethelkerk worden kerkliederen uit de lijdenstijd gezongen onder leiding van kerkmusicus Bert van Kooten en in de Bibliotheek verzorgt Miriam Drost, samen met vocaal vrouwenensemble Las CanTantes een uur waarin zowel zelf gezongen kan worden als geluisterd naar passiemuziek.

Veel van de aangeboden lezingen en workshops zijn gratis. Enkele grote fondsen vonden dit project zodanig interessant dat ze het geldelijk wilden ondersteunen. Voor achtergrondinformatie over het hele programma, over aanvangstijden en locaties kunt u terecht op de website www.passietijdinveenendaal.nl