Spreekbuis van het Veense verleden: Jaap Pilon zeven jaar stadsgids

VEENENDAAL In de shop van het Stadsmuseum Veenendaal is hij één van de bestverkopende ‘producten’. Een ontdekkingstocht met stadsgids Jaap Pilon is dan ook een onvergetelijke belevenis. Deelnemers laten op Facebook niets dan lovende reacties achter. Deze week viert de ‘beroeps Veenendaler’ zijn zevenjarig jubileum als bezielend vertolker van de Veense historie.

door Marco Diepeveen

Zo schrijft Koos Gloudemans: ,,Het afbreken van historische gebouwen – de navelstreng naar het verleden – vul jij op met jouw bezielende verhaal. Hiermee vorm jij het cement tussen de verdwenen oude bakstenen en de bakstenen van vandaag.” Veel anderen merken op: ,,Ik heb zoveel geleerd wat ik niet wist.” Of: ,,Nu kijk ik met andere ogen naar Veenendaal.”

ZESDUIZEND

Jaap Pilon werd in 2016 Veenendaals eerste stadsgids. ,,Het was mijn initiatief. Drie jaar later werd ik officieel aangesteld als stadsgids. Het is een mooi promotiemiddel voor Veenendaal. Drie instanties houden zich bezig met de Veenendaalse historie: het Stadsmuseum, het gemeentearchief en de Historische Vereniging Oud Veenendaal. Samen vertellen we het verhaal van onze stad. Ik geef dat door op straat. Soms wel viermaal per week.”

Even narekenen leert dat er zeker zesduizend wandelaars mee op stadsexcursie zijn geweest. Van individuele geïnteresseerden tot toeristen, bedrijven, scholen en instellingen. Oud en jong, rasechte Veenendalers en ‘buitenlui’. Nieuwe ambtenaren gaan elk kwartaal wisselend mee op pad. ,,Zo krijgen ze meer affiniteit met de gemeente waarin en waarvoor ze werken.”

Het vaste rondje voert door het stadscentrum, van De Cultuurfabriek richting Zwaaiplein en terug via de Bernard van Kreelpoort. Uitstapjes naar de Markt, de Kerkewijk en richting de oude begraafplaats aan de Weverij zijn ook mogelijk.

,,Veenendaal heeft echt een heel bijzondere geschiedenis. Er zitten unieke aspecten in, zoals de vroegere gemeentelijke scheiding van Stichts en Gelders Veenendaal. Onderweg hoor je zoveel verrassende weetjes. Het verbaast me dat veel Veenendalers hun eigen stadsgeschiedenis niet kennen. Met mij ga je echt op ontdekkingstocht.”

OPVOLGER

De sloopkogel heeft in de jaren zeventig en tachtig veel historisch en cultureel erfgoed in Veenendaal uitgewist. ,,Heimwee alom, maar de verhalen zijn er nog. Die moeten we levend houden. Als we onze geschiedenis vergeten, hebben we geen oog voor onze toekomst. Leer je wortels kennen. Dan ga je koesteren met trots. Zelf ontdek ik ook steeds nieuwe dingen, waardoor het geschiedenisverhaal wordt verfijnd.”

Naast enthousiast en interactief vertellen, mag Jaap ook graag schrijven. Kloeke en populaire geschiedenisboeken over de Kerkewijk en de Hoofdstraat zagen het levenslicht. Voor november staat de publicatie ‘Jouw Markt’ op de planning. ,,Mijn boeken ondersteunen het verhaal van Veenendaal en andersom.”

Aan stoppen moet de 72-jarige oud-docent geschiedenis absoluut niet denken. ,,Het verveelt nooit. Ik blijf de drang om te vertellen voelen. Maar ooit wens ik wel een opvolger. Iemand die toegewijd is aan de geschiedenis van Veenendaal, een vlotte verteller en met veel tijd doordeweeks en in de weekenden.”

De stadsgids verenigt diverse pluspunten in zich: geboren en getogen Veense, spreker van het Veense dialect, kenner van de politiek als oud-wethouder, kenner en chroniqueur van (de geschiedenis van) Veenendaal, oud-docent geschiedenis en een bevlogen en boeiend verteller met de nodige humor. Wie kan en wil er in zijn voetstappen treden? Maar vrees niet: een nieuwe stadsgids hoeft zeker geen kopie van Jaap Pilon te zijn.