Boeren pal naast het Binnenveld

Door Gertjan van Capellen

Veenendaal - ‘Trots op de boer’, prijkt erop het bord voor aan de weg bij een van de drie boerenbedrijven in het gebied aan de periferie van Veenendaal en waar de entree naar het unieke natuurgebied van de bijna 300 hectare Binnenlandse Hooilanden begint. Aan de Rauweveldseweg houden ze er een melkveehouderij met 35 koeien op na en hobbymatig kippen en schapen op zo’n 12 hectare weiland. Dat de toekomst van de Nederlandse boer onzeker is door overheidsbeleid komt in dit interview wel naar voren. Maar ‘never waste a good crisis’, deze familie zorgt voor al u (h)eerlijke producten van het boerenland. Een kijkje achter de schermen in het boerenleven van Co en Gea van Laar. We treffen Co s ‘avonds aan in het tanklokaal waar de melkopbrengst van de koeien wordt opgeslagen. Met het hele gezin, dat uit drie meiden en één jongen bestaat, nemen we buiten op het terras plaats. Co: “Boer zijn is een manier van leven. Boer ben je 24/7, je staat altijd aan.’’

Hij vertelt verder: ‘’Er kan per slot van rekening altijd wat gebeuren; er kan een kalfje of lammetje worden geboren, er kan een leiding springen of een koe die de Grift is ingedoken. Zo maar een paar van die dingen die je als boer op scherp zet. Ik ben boer geworden omdat het waarschijnlijk in de genen zit. Ik ben hier geboren. Mijn ouders kwamen zelf uit het boerenbedrijf. Het is me met de bekende paplepel ingegoten, volgde de Middelbare Agrarische School in Barneveld om vervolgens een kadercursus rundvee- en varkens te volgen die ik in een jaar voltooide. In 1991 kwam in de maatschap en werd ik mede-eigenaar van het boerenbedrijf. Het milieugebeuren speelde hier al in deze hoek maar daar bleef het niet bij; de blaasjesziekte bij de varkens brak uit gevolgd door mond-en-klauwzeer, een zeer besmettelijke virusziekte, kregen de vogelgriep over ons heen en begon het in de politiek te rommelen. Het was de tijd van de melkquotering, het recht een bepaalde hoeveelheid koemelk te produceren.’’

Minder leuk

Dat duurde tot 2015. Co: ‘’Het bestaande bedrijf heb ik schappelijk kunnen overnemen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat onze zoon Roelof er straks klaar voor is hij het straks gaat overnemen. Maar dat zal nog wel een jaar of tien duren”.
De overheid heeft in het verleden altijd duidelijk het belang van de agrarische sector ingezien maar is het eigenlijk nog wel leuk om anno 2021 boer te zijn nu de overheid obstakels opwerpt? Co: “Alle respect heb ik voor de dieren, die houden het werk op de boerderij leuk maar de andere kant is dat het door alle regels en wetten minder leuk is geworden. Er moet een evenwicht zijn tussen dier, de veehouder en de maatschappij waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Dat evenwicht is uit balans. Plezier in het werk en het welzijn van dieren moet hand in hand gaan. De overheid weet niet wat ze wil. De ene dag is het zus, de andere dag zo. Wat de stikstofproblematiek betreft, die ontstaan is door aannames en ze dus zelf hebben gecreëerd, is onderbouwd maar je moet niet vragen hoe. Hier in het Binnenveld hebben ze metingen gedaan die 35% naar beneden afwijken. Dan is het toch allemaal niet zo erg denk ik dan. Iedereen die probeert het milieuprobleem te bagatelliseren wordt de mond gesnoerd. Dan is er nog de mestheffing die ontstaat door uitstoot van fosfaat en zien we het stikstofprobleem wat op de landbouw afgeschoven wordt”, doceert Co die eigenlijk liever de uitdaging aangaat dan problemen signaleert.

Toekomst?

Hoe ziet hij de toekomst van de boeren voor zich? “Zoals het nu met de formatie gaat ziet het er met D66 voor veel boeren niet zo best uit. Die propageren structureel de helft minder vee wat op zich goed is voor de uitstoot van stikstof zeker nabij kwetsbare natuur zoals wij hier. Maar boeren kunnen worden uitgekocht, op zich een goed idee maar dan moet het wel op vrijwillige basis. Dan is er de Wet Natuurbescherming waar je als boer en bedrijf een vergunning voor moet hebben. Aangezien veel boerenbedrijven dat niet hebben zie ik de problemen alleen maar groter worden”, weet Co.

Emigreren geen optie

“Na de oorlog was er armoe. Aangezien er brood op de plank moest zijn werd de landbouw gestimuleerd. Lichamelijk was het zwaar, had je last van rugpijn. Nu is het meer hoofdpijn. Maar dat betekent niet dat ik er slechter door slaap”.
Hij zou nog liever stoppen dan emigreren doordat de regels en wetten in het buitenland gunstiger zijn. Er zijn vooral jonge boeren die dat wel doen omdat het in Nederland zo regel- en wetgebonden is.
“Als ik zou moeten emigreren of als ik het puur voor de melkfabriek zou moeten doen, dan stop ik als boer. Ik begrijp jonge boeren best als ze geen zin hebben een bedrijf over te nemen, ook als ze naar Den Haag gaan om te protesteren. Roelof is er twee keer geweest en zag op weg naar Den Haag alleen maar omhoog staande duimen van burgers. Dat merken wij hier ook in de winkel die waardering van burgers voor het gezonde voedsel van het land zo dichtbij de consument. Onrust is er wel onder de boeren zeker als je een gezin moet onderhouden. De oudere boeren, die niet altijd een opvolger hebben, zitten hun tijd wel uit”, is zijn redenering.
Je hoort wel eens, boeren moeten niet zeuren. Co met een grijns: “Als een boer niet klaagt dan is hij of zij er slecht aan toe”. En het gezegde ‘een boer leeft arm en sterft rijk’ zet hem aan het denken. “Je stopt er veel energie en geld in maar het rendement is laag maar wat zou ik het missen geen boer meer te zijn. We blijven de uitdagingen, zoals verduurzamen, aangaan. Dat is niet alleen wat de politiek wil maar ook het gros van de boeren, als het maar een goede boterham oplevert.

De laatste jaren was het vooral schaalvergroting. Dat hebben we gezien tussen 2000 en 2016. Partijen, zoals de Partij voor de Dieren, hebben daar handig gebruik van gemaakt door negatieve beelden te tonen hoe het er op een boerderij aan toegaat. Ik durf te zeggen dat er veel goed gaat maar dat laten ze niet zien”, aldus Co.

Terug in de kringloop

“En”, gaat Co verder, “welke bedrijfstak draagt niet bij aan lucht-, water- en bodemvervuiling? Neem de CO2-uitstoot die is de afgelopen eeuw alleen maar toegenomen door menselijke activiteiten en het verbranden van kolen, olie en gas. Het is niet zo dat we alleen maar aan het vervuilen zijn wat betreft de landbouw”, zegt hij.
“Er wordt door de landbouw ook veel stikstof en CO2 gebonden en weer in de kringloop teruggebracht”.

Hoe zit dat met de nieuwe dierenwet die recent is aangenomen? “Die wet regelt dat dieren vanaf 1 januari 2023 niet meer in stallen, hokken of kooien mogen worden gehouden, moeten natuurlijk gedrag vertonen. Deze wet kan grote gevolgen hebben voor veehouders en baasjes van huisdieren”.

Gelukkige boer

‘’Maar ik durf rustig te stellen dat ik een gelukkige boer ben”, zegt hij tot slot. “Je mag dan nooit klaar zijn als boer maar dan moet je eens goed om je heen kijken, hoe mooi we hier zitten. We horen het van de mensen die hier naar de boerderijwinkel komen. Waar we als landbouw intensiever op in moeten zetten is om boeren en burgers te verbinden door onder andere via de vereniging - Boerderij in de kijker - kinderen het boerenleven te laten ontdekken en kennis te vergroten over hoe ons voedsel wordt geproduceerd”, geeft hij aan. (www.t-boerenwinkeltje.nl/info@boerenwinkeltje.nl)

Grote gevolgen

Hoe zit dat met de nieuwe dierenwet die recent is aangenomen? Co van Laar: “Die wet regelt dat dieren vanaf 1 januari 2023 niet meer in stallen, hokken of kooien mogen worden gehouden, moeten natuurlijk gedrag vertonen. Deze wet kan grote gevolgen hebben voor veehouders en baasjes van huisdieren”. Verder: “Ik durf rustig te stellen dat ik een gelukkige boer ben. Je mag dan nooit klaar zijn als boer maar dan moet je eens goed om je heen kijken, hoe mooi we hier zitten. We horen het van de mensen die hier naar de boerderijwinkel komen. Waar we als landbouw intensiever op in moeten zetten is om boeren en burgers te verbinden door onder andere via de vereniging - Boerderij in de kijker - kinderen het boerenleven te laten ontdekken en kennis te vergroten over hoe ons voedsel wordt geproduceerd”, geeft hij aan. Info op:

www.t-boerenwinkeltje.nl/info@boerenwinkeltje.nl