Niels kruipt in de huid van verschillende typetjes voor Stichting Naomi: ‘Laat mensen even hun zorgen vergeten’

VEENENDAAL De loodzware hoge bi (een vroeg type fiets met een groot voorwiel en een klein achterwiel) heeft Niels in de schuur van zijn woning in de Veenendaalse Schepenbuurt staan. Voor de foto haalt-ie hem graag tevoorschijn. ,,Het is wel een replica hoor. Hiermee ben ik ooit van Kampen naar Arnhem gereden. Onderweg deed ik een aantal bejaardenhuizen aan.”

door Martin Brink

Niels Mellema: ,,Ja, ik had daarmee aardig wat bekijks. Dat begrijp je.” De vakkundig en zorgvuldig op een origineel gelijkende tweewieler is onderdeel van maar één van de vele typetjes die Niels in zijn repertoire heeft. Binnen de stichting ‘Naomi, theatergezelschap met een Staartje’ om duidelijk te zijn. De stichting bestond begin mei een kwart eeuw. Tijd voor een goed gesprek dat vele kanten opgaat. Want bij de Mellema’s is het nooit saai! 

Niels klimt (letterlijk!) een paar keer per jaar op de hoge tweewieler. Dan in zijn uitmonstering als lakei ‘Meneer Ter Horst’. Helemaal in stijl gekleed lijkt hij zo gestapt uit de negentiende eeuw. Zo praat hij ook en is zijn kleding en stijve voorkomen hét handelsmerk van dit typetje.

AGENT Een van de vele overigens, want hij kruipt met alle gemak in de huid van de clown, de goochelaar, de ballonnenman, vuurspuwer, steltenloper, maar ook in die van een poppendokter en de beveiligingsagent die van alle bezoekers de namen noteert. Over die agent: ,,Ik begeleid Sinterklaas altijd naar zijn plek in de soos van Buitenzorg aan het Ruisseveen. De sint kent niet alle namen van de bezoekers en omdat ik als agent die heb genoteerd, kan hij een keus maken. Zo voorkom je dat altijd dezelfde personen naar voren worden geroepen.”

(Tekst gaat verder onder de foto.)

Eén van de vele typetjes van Niels. - Stichting Naomi

Even terug naar de naam ‘Naomi, theatergezelschap met een Staartje’. Immers een niet alledaagse naam. Dat verdient uitleg. ,,Dat theatergezelschap ben ik inmiddels zelf”, lacht de altijd vrolijke Niels. ,,Maar tegenwoordig krijg ik ook assistentie van Esmée. Deze 21-jarige helpt mij bij Buitenzorg met goochelen.”
Voor wie Niels niet kent: hij is de vaste acteur bij deze opvang voor verstandelijk beperkten en daarnaast treedt hij te pas en te onpas op, overal waar hij gevraagd wordt. Ook liep hij stage bij het Rembrandt College. Niels komt uit de verslavingszorg en heeft veel ervaring met het werken met jongeren ‘met een rugzakje’. Hij kent de omstandigheden en weet direct in te spelen op de situatie.

TE VROEG GEBOREN Het leven lachte hem en zijn vrouw Gerda niet direct toe 27 jaar geleden. Zijn oudste dochter Naomi werd veel te vroeg geboren. Ze moest direct de couveuse in. Hoe kleed je een prematuur mooi aan? Alles was te groot. Niels: ,,In die tijd ging het in de winkels vanaf een maat of 50. Wij kregen het advies om dan maar naar Bart Smit te gaan om wat Baby Born-kleertjes uit te zoeken!” Gerda vult aan: ,,Mijn dochter met kleertjes uit de speelgoedwinkel? No Way!” Toch deed ze het.

Mijn dochter met kleertjes uit de speelgoedwinkel? No way!

Niels: ,,We kochten twee setjes. Gerda haalde er één uit elkaar om te kijken hoe ze een kledinglijn voor prematuren kon ontwerpen.” Korte tijd later werd de-stichting-met-de-lange-naam opgericht waarbij het ‘staartje’ te maken heeft met het deponeren van een bepaald webadres en het theatergezelschap vooral bestond uit jongeren die meehielpen in de theaterproducties.

De doelstelling is al die jaren gelijk gebleven: stichting Naomi, kortweg gezegd, wil kinderen en volwassenen in ziekenhuizen en zorginstellingen, door middel van een typetje, met hun gedachten even uit de zorg te halen. Het motto is: ‘Laat mensen even hun zorgen vergeten’. Een nobel streven.

Inmiddels is er in die 25 jaar veel veranderd. Ook wat betreft de kledinglijn, want daar was in het begin veel vraag naar. ,,Wanneer we wisten dat iemand naar een bepaald land ging, vroegen we of ze onze prematuurkleding mee wilden nemen om het daar te doneren aan een ziekenhuis dat het goed kon gebruiken. Zo kwamen de kledingstukken op vele plekken in de wereld terecht.”

(Tekst gaat verder onder de foto.)

Ook schoenpoetsen behoort tot zijn oeuvre. - Stichting Naomi

INVOERREGELS Maar Niels en Gerda kregen ook te maken met de steeds strenger wordende invoerregels. ,,Zoals gedoe over het soort materiaal.” Toen was het snel gedaan met de kleding. De lol was er echt wel af. ,,We hebben er echt voor gelobbyd want tegenwoordig zijn kleine maten goed te verkrijgen. Ook de Zeeman en de Wibra hebben ze.” Naomi mocht slechts 8,5 maand oud worden. In de stichtingsnaam en op tal van foto’s in huis leeft ze voort.

Het boeken van de theateracts gaat gewoon door. Voor feesten, partijen en commerciële instellingen berekent hij een prijs. ,,Het geld gaat in de stichting. Daar betalen we bijvoorbeeld de zaalhuur van, het vernieuwen en onderhouden van de kleding maar ook het aanschaffen van leuke goocheltrucs. Die kosten me toch veel geld in vergelijk wat je ervoor krijgt! Dan denk je: is dit het? Die paar onderdelen? Punt is dat de goochelwinkels ze eerst verkopen voordat ze je de truc laten zien en verklappen. Ergens begrijp ik dat ook wel. Want dan komt iedereen langs en zegt op het einde: dat was een leuke voorstelling, dankuwel. En vertrekt vervolgens weer.”

Maar geen nood: Niels en Gerda hebben twee rechterhanden. Wat de ogen zien, maken ze. ,,We proberen ze vaak na te maken of bedenken zelf wel iets.” Het werkt vaak ook nog. De trucs wekken veel verbazing. Niet alleen bij de leerlingen van het Rembrandt College (,,Hoe doet hij dat toch: van een doorgeknipt draad weer één geheel maken?”) maar ook bij de bezoekers van Buitenzorg. In deze accommodatie komen wekelijks verstandelijk en lichamelijk beperkten bijeen. Niels zit er ook in de sooscommissie die allerlei activiteiten organiseert: van bingo, barbecue tot een gala-avond of het Oranjebal (,,Ik speel dan de koning”). Met zorg en respect wordt er omgegaan met de doelgroep en voor elke gelegenheid wordt een typetje gezocht.

TERUG NAAR TOEN Niels: ,,Het Filmhuis spoorde iedereen aan om een korte film over Veenendaal te maken. Wij bedachten het verhaal Terug naar Toen waarin ons jarentwintig-typetje Moos met de bakfiets van alles beleeft. Hij ontmoet Hannes Hu, er was een schoolmeester en ook een boef.” De camera’s draaiden ook in het piepkleine winkeltje De Thee van mijn Tante aan de Patrimoniumlaan.

De creatieveling is nu klassenassistent/conciërge op een kleine basisschool in Amersfoort. Ook daar toont hij regelmatig zijn kunsten. ,,Ouders vragen mij daar al om eens op te treden op hun werk in de zorg.”

(Tekst gaat verder onder de foto.)

Coronatijd: met een draaiorgeltje als zijn jaren-twintig creatie ‘Moos’ optreden voor ouderen die achter de ramen moeten blijven. - Stichting Naomi

Hoe ziet hij de toekomst van stichting Naomi? ,,Rustig aan. De leeftijd gaat ook een rol spelen. Ik ben eens flink gevallen op mijn stelten. Had ik vervolgens een hele pijnlijke schouder omdat ik mijn smartphone die ik in de ene hand had, wilde beschermen”, zegt de 58-jarige Niels. ,,Bij de fysio zei men mij dat het herstel wel maanden kon duren en dat het beter was om heel rustig aan te doen.”

ONRUSTIG Gerda tot slot: ,,En dat zal dus nooit gebeuren! Daar is hij veel te onrustig voor.” Zijn Joodse roots, waarin een turbulente familiegeschiedenis verborgen ligt, zal daar zeker aan hebben bijgedragen. Niet stilzitten en piekeren, altijd bezig blijven in dienst van de medemens. 

In ieder geval ‘leeft’ de stichting weer als nooit tevoren, zeker nu alles weer kan en mag. Waren er in 2017 liefst 126 optredens, in 2018 noteerde hij 109. In het coronajaar 2021 bleef de teller op 34 voorstellingen steken. Voor dit jaar heeft hij er 14 gehad en er staat nog een flink aantal in de agenda. Dat geeft hoop.

Meer informatie is te vinden op www.Stichtingnaomi.com.