Slag om de Grebbeberg komt weer even tot ‘leven’

RHENEN Wie dezer dagen argeloos over de Grebbeberg liep kon zomaar geconfronteerd worden met de strijd in mei 1940. In de loopgraaf aan de rand van het voormalige korenveld, daar waar ooit de originele sleuf ter bescherming van de soldaten is gereconstrueerd, lagen Nederlandse soldaten weer in stelling. Het zijn vier soldaten en een luitenant. 

Gestoken in vooroorlogse uniformen, in groen en grijs, lijken ze zo uit het verleden gestapt. Maar gerustgesteld: het betreft een zogenaamde re-enactmentgroep. Een grote camera en de hengel van een geluidsman geven aan dat er aan een film wordt gewerkt. Ook andere her en der liggende attributen horen bij de hedendaagse filmtechniek. Het langslopende publiek, dat zeker welkom is om op veilige afstand een kijkje te nemen, wordt verzocht om tijdens de opnamen stil te zijn. Dat doen ze dan ook, wetende van de importantie van het moment en hetgeen hier in die beruchte meidagen heeft plaatsgevonden.

(de tekst gaat onder de foto verder)

Wachten, weer opnemen, wachten: zo gaat het altijd. Onlangs waren er op de Grebbeberg opnamen voor een korte toelatingsfilm. - Martin Brink

’POSTDUIF’

Het zijn opnamen in het kader van de korte film ‘Postduif’ onder leiding van de jonge regisseur Imre Wilders (20). In zijn halflange lichtbruine winterjas (op de inzetfoto staat hij rechts) steekt hij schril af tegen de tenues van de Nederlandse soldaten van toen. Imre blijkt al van jongsaf gefascineerd van geschiedenis en later van deze Slag. Hij was vastbesloten om er een impressie van te maken. Daarom startte hij een crowdfundingsactie. Het doel was om duizend euro bij elkaar te krijgen om daarmee de financiering rond te maken. Er werd uiteindelijk iets meer ingezameld en dus konden de opnames beginnen. Uiteindelijk wil hij de opnamen gebruiken als toelatingsfilm voor de Nederlandse Filmacademie. De deadline hiervoor was 6 maart. 

(de tekst gaat onder de foto verder)

Opnamen vonden ook plaats in de loopgraaf bij Woudenberg. - Olaf Wilders

De opnamen in Rhenen én op de Liniedijk in Woudenberg zijn inmiddels al enige tijd achter de rug. Imre vertelt hoe hij ertoe gekomen is: ,,Vroeger dacht ik dat ik geschiedenis wilde studeren, omdat ik altijd al interesse heb in het verleden van de mensheid. Ik maakte ook al korte video’s toen ik jong was. Vooral speelde ik met Lego en maakte ik daarmee stopmotions. Zo ben ik er langzaam achter gekomen dat ik het geweldig vind om zo verhalen te vertellen aan anderen.”

In het verlengde daarvan: ,,Ik doe nu een eenjarige opleiding bij Open Studio in Amsterdam. Daar leren ze je alles over de filmindustrie. Vooral over de Nederlandse filmwereld natuurlijk. Ik kwam op dit onderwerp omdat ik dus zoveel van geschiedenis houd. Ik doe daarom ook aan amateurarcheologie en metaaldetectie. Ik kwam erachter dat op de Grebbeberg drie dagen lang verzet is geleverd in mei 1940. Toen ben ik met toestemming in de weilanden in de buurt gaan zoeken. Ik vond een militaire knoop met de Nederlandse leeuw er nog fier op. Na al die tijd lag dat er nog steeds! Zo ben ik dieper gedoken in het verhaal van de Grebbeberg en besloot er een film over te maken.”

(de tekst gaat onder de foto verder)

Toevallig langslopend publiek - zoals deze Veenendalers - nam een kijkje en kreeg alle antwoorden. - Martin Brink

Op het platform waar de inzamelactie plaatsvond schrijft Imre: ,,Met de film wil ik vooral inzoomen op iets specifieks wat toen plaatsvond, namelijk dat na hevige Duitse bombardementen op de eerste dag van de slag alle communicatie tussen de Nederlandse verdedigers kapot was gegaan. De Nederlanders werden daarmee afhankelijk van ‘menselijke postduiven’. Deze personen hadden de gevaarlijke taak om berichten door te geven tussen de verdedigingslinies. Hiervoor moesten zij steeds tussen de loopgraven op de berg rennen, terwijl de Duitse bommen vielen en zonder te weten of de positie waar zij heen renden, al was ingenomen door Duitsers. Vele moedige mannen stierven daarbij.”

VERGUNNINGEN

Met de voorbereidingen is hij in december begonnen. Dat was veel werk. Imre somt op: ,,Het regelen van acteurs, geld, eten, kostuums, rekwisieten en ga zo maar door. Wat het langste duurt is regelen en het goedkeuren van vergunningen. Wij filmden namelijk met echte wapens uit de tijd zelf. Dus daar kwam nog wel het een en ander bij kijken voordat dat goedgekeurd was.” Het onderwerp voor een film over de Grebbeberg is overigens niet helemaal nieuw. Al jaren geleden werd zelfs landelijk verkondigd dat er een heuse bioscoopfilm in de maak was. Alles leek rond maar het project stokte met de financiering. Omdat vanuit het ministerie, na een negatief advies van adviseurs, geen financiën werden vrijgegeven, bleef het daarbij. Overigens gaan verhalen dat het project in een eenvoudiger opzet en met een ander, meer realistischer scenario en niet gefocust op een liefdesverhaal, nieuw leven wordt ingeblazen.

(de tekst gaat onder de foto verder)

Regisseur Imre Wilders in gesprek met één van de re-enacters. - Olaf Wilders

Ook vlogger (History Hustle Nederland) en geschiedenisleraar Stefan Rops is gefascineerd van alles wat met oorlogszaken te maken heeft. Hij is tevens een enthousiast re-enacter. In 2012 maakte hij in het kader van een opdracht voor de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht de fictiefilm ‘Mei 1940’. De film is alleen op dvd beperkt verschenen. De korte film van Imre Wilders is sinds 5 maart op YouTube te zien.