Bijzonder bezoek aan de Joodse begraafplaats

VEENENDAAL De Joodse begraafplaats aan de Parallelweg in Veenendaal krijgt nog maar zelden bezoekers die een nauwe band hebben gehad met personen die hier begraven liggen of met hun nazaten. Maar in de laatste week van juni mocht Jaap Krocké, coördinator van de werkgroep die de begraafplaats bijhoudt, toch een bijzondere groep ontvangen.

door Martin Brink

Mevrouw Dina Goldschmidt woont nu in Jeruzalem, Israël en bezocht in deze week alle plekken waar haar herinneringen liggen. Onder meer was dat Veenendaal waar ze van 1948 tot 1961 woonde. Eén ding werd direct duidelijk: het Nederlands was ze nog niet verleerd. De 85-jarige mevrouw Goldschmidt kwam niet alleen: ze nam ook haar drie dochters en twee zonen mee om hen te laten zien welke diepe indrukken uit haar jonge jaren in Nederland liggen. De bezoeken werden op beeldband vastgelegd om thuis in Israël alles nog eens rustig terug te bekijken. Ze liet zich uitvoerig bijpraten over de stand van zaken en was ervan onder de indruk. Krocké vertelde over de vrijwilligers die op bepaalde tijden de begraafplaats op een steeds professionelere wijze bijhouden. Natuurlijk toonde hij ook het laatste succes: de restauratie van het baarhuisje dat begin dit jaar werd afgerond en veel (media)aandacht kreeg.

BAAR Het was een grote wens om dit gebouwtje te restaureren. Dat was hard nodig omdat de scheuren er spontaan in kwamen n en de kans bestond dat het zou instorten. Dat zou ook een ramp betekenen voor de draagbaar die hier staat. Het is een origineel exemplaar waarvoor zelfs het Joods Historisch Museum in Amsterdam belangstelling heeft getoond. Het is de bedoeling dat in het gerestaureerde baarhuisje een overzicht wordt gegeven op de verdwenen Joodse gemeenschap van Veenendaal. De graven van de Van Essens en Van Crefeld’s hadden haar aandacht omdat ze met deze families veel contact had. Uiteraard tekende ze ook het gastenboek dat sinds kort in gebruik is en gaf ze ook een donatie voor de instandhouding van de ‘Beth Hachaim’. Krocké: ,,Het was een emotioneel samenzijn voor de familie maar ook voor de aanwezige vrijwilligers van de Joodse begraafplaats. Het geeft ons de inspiratie om door te gaan met het onder de aandacht brengen van het nog enige tastbare overblijfsel en erfgoed van de Joodse gemeenschap in Veenendaal.” 

TEKSTKOKERTJE In de openbare ruimte bedoelt Krocké want in Museum Veenendaal zijn nog attributen te vinden, herinnerend aan die gemeenschap. Ook bij particulieren bevinden zich nog objecten die aan (vaak weggevoerde) Joodse Veenendalers herinneren. Zo werd onlangs een mezoeza (tekstkokertje aan deurpost) overgedragen aan een Joods Veenendaal-onderzoeker. De mezoeza bevond zich in het pand van advocaat Leendert van Essen aan de Kanaalweg en werd in 1943 door een historiebewuste gemeente-ambtenaar veiliggesteld. Op dit moment wordt nagedacht om er publiekelijk iets mee te doen.