Veenendaal wil beeldbepalende panden beter beschermen

VEENENDAAL De gemeente wil cultuurhistorische waarden beschermen en kunnen wegen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Het college vraagt de raad nu met de Erfgoedwet in de nieuwe Omgevingswet het cultureel erfgoed te kunnen beschermen in het Omgevingsplan.

door Peter Kuijpers

,,Al heel lang was cultuurhistorische waarde niet voldoende beschermd. We zijn hier 3,5 jaar mee aan de slag geweest. Het college heeft in 2018 een cultuurhistorische kaart vastgesteld. En we hebben een inventarisatie van beeldbepalende panden in de gemeente’’, vertelt wethouder Engbert Stroobosscher. 

De cultuurhistorische waardenkaart heeft enkel een signaalwaarde en nu wil de gemeente hier een juridische status aan geven. Sporen, objecten, patronen en structuren die zichtbaar of niet zichtbaar zijn, maar onderdeel uitmaken van onze leefomgeving wil Veenendaal nu beter behouden. Zij geven een beeld en identiteit aan een plek, gebied, dorp op stad. Naast de Rijks- en gemeentelijke monumenten kunnen in het nieuwe beleid tevens beeldbepalende panden en objecten bescherming krijgen.

WAARDE Veenendaal heeft ruim zeshonderd panden en objecten bekeken en gewaardeerd. Hiervan zijn er 220 met een lage waardering niet verder onderzocht omdat er vaak te weinig van de oorspronkelijke kwaliteit over was. De andere 380 panden zijn verder beoordeeld, waarbij er zestien zijn voorgedragen om gemeentelijk monument te maken. Van 45 paden heeft het onderzoeksbureau geoordeeld dat deze beeldbepalend zijn voor Veenendaal. 

,,Dit plan vaststellen geeft een rechtswerking om panden te beschermen. Het opnemen van beeldbepalende panden is echt nieuw in Veenendaal.’’ Hierbij is onder andere gekeken naar historische gebeurtenissen, architectuurhistorische waarde, zeldzaamheid en Veense criteria. Dit gaat dan om religie, militair of industrieel erfgoed, lokale architecten of gebeurtenissen of personen.

STATUS De gemeente telt inmiddels 47 Rijksmonumenten en 108 gemeentelijke monumenten. Hiervan zijn de regels wat mag bij een verbouwing of aanpassing van het pand al vastgelegd in de wet. Ook voor de beeldbepalende panden wil Veenendaal dat deze niet zomaar gesloopt of drastische gewijzigd worden. Zij denkt met name aan enkele vooroorlogse woningen, zoals aan de Beatrixstraat, Kerkewijk en Buurtlaan-West, maar ook bijzondere bouwstijlen zoals aan de Bergweg en De Balk. Verder gaat het om enkele kerkgebouwen en transformatorhuisjes aan bijvoorbeeld de Boslaan, Zuivelstraat en Hofstede. 

Voor het behoud moet de gemeente in het Omgevingsplan specifieke regels opnemen. ,,Ook naar het welstandsbeleid laten we nog kijken. Dit maakt straks allemaal ook onderdeel uit van de nieuwe Omgevingswet. Na drie jaar willen we dit evalueren, maar hiermee is cultuurhistorisch waardegoed beter beschermd in Veenendaal’’, besluit de wethouder.