De positieve invloed van de Ritmeester

Door Anne Slok/Oud Veenendaal 
VEENENDAAL - Op school leerden we dat Veenendaal bekend was door de textiel- en sigarenindustrie. Steevast werd dan de Ritmeester genoemd. Maar hoe belangrijk was de Ritmeester eigenlijk voor ons dorp?

Kon een bedrijf wat in 1887 was opgericht door Jochem van Schuppen wel een bijdrage leveren aan de groei van Veenendaal? Toen Marinus, de broer van Jochem het bedrijf in 1889 kwam versterken werd de naam Gebroeders van Schuppen’s Tabak en Sigarenfabriek De Nijverheid gedeponeerd.

Pas in 1915, toen de groei al goed in het bedrijf zat, werd de naam gewijzigd in Ritmeester. Er werden ook goedkope sigaren gemaakt. Het roken van sigaren was daarmee laagdrempelig. In 1933 telde het bedrijf ruim 350 personeelsleden. Maar toen in dat jaar de bolknak werd geïntroduceerd was het hek van de dam.

Statussymbool

De sigaar werd al snel een statussymbool onder predikanten, artsen, leraren, notarissen en directeuren. De vertegenwoordigers beleefden gouden tijden. Een verhaal uit de overlevering meldt dat sommige vertegenwoordigers niet meer langs de sigarenwinkels gingen om daar de bestellingen op te nemen, maar dat ze zitting namen in een hotel en daar de afnemers naar toe lieten komen! In 1937, toen bij het 50-jarig bestaan een personeelsfoto werd genomen, waren er 1400 medewerkers. Toen werden er 106 miljoen sigaren geproduceerd. Het transport is een verhaal apart. In de beginjaren werd gebruik gemaakt van kruiwagens.

Stel je voor, een paar dozen met sigaren, en dan lopend naar station De Klomp, of zelfs de berg over naar Elst waar een tram reed en de sigaren daar verder op transport gingen. Later ging men over op paard en wagen en weer later werd het transport gemotoriseerd. Eigenlijk was de transporttak een onderneming op zich. Achter de gasfabriek aan de Kerkewijk was de garage met ruim 10 vrachtwagens en bestelbusjes.

Groei

Aan de groei leek geen einde. Er werden andere sigarenfabrieken overgenomen. De overname van Oud Kampen was de meest bekende. Ook waren de 2 locaties in Veenendaal niet voldoende om aan de vraag te voldoen. Dus werd in 1954 een locatie in Didam geopend, in 1964 in Kesteren en in 1970 in Rijkevorsel België. In 1972, kwam de ommekeer. Verhoging van belastingen, duurder wordende import van tabak, stijging loonkosten, het veranderende imago van de sigarenroker, en het roken van goedkopere sigaretten zette de teloorgang in. De vestiging in Didam werd in 1980 gesloten. Enkele jaren later, Kesteren was al eerder dichtgegaan, sloot ook de poort van Rijkevorsel. In 1983 werd De Nieuwe Fabriek in Veenendaal aan de gemeente verkocht.

Sober

Het eeuwfeest in 1987 werd sober gevierd. Het boek Ritmeester Intimus van Wim van Amerongen werd door een externe partij uitgebracht. Hierin staat de geschiedenis van dit bedrijf beschreven. En ja, de Ritmeester heeft wel degelijk positieve invloed gehad op Veenendaals groei!