‘Het museum is echt onder mijn huid gaan zitten’

VEENENDAAL ,,Ik heb wel eens tegen een groep die ik rondleidde gezegd: mijn doel is om van Museum Veenendaal een Rijksmuseum te maken. Ik meen dat natuurlijk niet letterlijk maar ik bedoel om van het museum een instelling te maken met landelijke uitstraling. Ik denk dat we nu stappen hebben gezet om er een toonaangevend museum van te maken.”

door Martin Brink

Annemiek Schweinsberg vertelt over de organisatie die echt onder haar huid is gaan zitten. Per 1 januari heeft ze geen bestuursfunctie meer. Acht jaar heeft ze de taak van secretaris vervuld.

Met veel plezier en ze heeft het museum in die periode zien groeien. Het is nu een instelling die steeds meer bezoek trekt en waar ook bijzondere exposities zijn te zien. In de wisseltentoonstelling zijn nu bijvoorbeeld tot en met zaterdag 8 januari veertien werken van Veenendaler Martijn Versteeg te zien.

Hij is een kunstenaar die wereldwijd bekend is, in Nederland ook van zijn deelname aan het tv-programma ‘Sterren op het doek’ waarin hij één van de drie kunstenaars was die Floortje Dessing schilderde. Het programma is in het bioscoopje in Museum Veenendaal terug te zien.

HENK HELMANTEL En van zaterdag 29 januari tot en met zaterdag 9 juli zijn er werken van niemand minder dan Henk Helmantel te bewonderen. Conservator Natalie Kriek, alweer twaalf jaar aan het museum verbonden, heeft een grote rol gespeeld in het naar Veenendaal halen van deze wereldwijd vermaarde kunstenaar waarbij vooral zijn verstilde kerkinterieurs en stillevens van bloemen en vruchten zullen aanspreken.

Mijn doel is om van het museum een instelling te maken met landelijke uitstraling

Voor Annemiek zijn het de laatste weken dat ze nog officieel secretaris is. Op 1 januari draagt ze het stokje over aan Ria Leurs die ervaring heeft als secretaresse en sinds kort woont in Veenendaal. Ze reageerde op een oproep in de krant.

Annemiek: ,,Het is voor mij echt wennen. Ik kan het nu nog niet voorstellen hoe het straks zal zijn.” Haar taak in het museum zit er niet helemaal op. ,,Ik blijf de rondleidingen doen en samen met de voorzitter ga ik kijken wat ik nog zou kunnen betekenen. Maar eerst even rust nemen.”

Bijna alle taken in het museum zijn op vrijwillige basis. Nu zijn er rond de 72 vrijwilligers, veelal zestig-plussers. Annemiek weet hoe moeilijk het is om ze te werven. ,,Vroeger had je de VUT en dacht iedereen daarbij: wat zal ik nu eens gaan doen? Nu moet iedereen tot aan zijn 67e doorwerken. En vergeet niet: vrijwilligerswerk moet je leuk vinden. Je verdient er geen geld mee. Maar vrijwilligers zijn zo belangrijk. Ik ben er van overtuigd: als in heel Nederland alle vrijwilligers het werk zouden neerleggen, dan ontstaat er een groot probleem.”

Kort voor haar aftreden is er nog iets belangrijks doorgevoerd: ,,We hebben nu laten vastleggen dat een bestuurslid maximaal twee termijnen, ofwel acht jaar, mag blijven. Dat was heel vroeger ook het geval maar dat werd op een goed moment veranderd. Ik vind dat er na acht jaar iemand anders mag komen die met een frisse blik tegen alles aankijkt. Als je al zo lang zit dan moet het geen sleur worden. Gelukkig hebben we nu bestuursleden die helemaal gaan voor het museum.” Het hele bestuur was het eens met deze wijziging. Ze meldt er wel bij dat een bestuurslid na de maximale termijn dispensatie kan krijgen van de andere bestuursleden. Dat kan voor hooguit twee jaar.

Het is voor mij echt wennen. Ik kan het nu nog niet voorstellen hoe het straks zal zijn

ZWAAR Ze noemt de taak van secretaris best zwaar. ,,Dat is overal zo. Een secretaris is de spil in de organisatie.” Ze somt op wat er in haar bestuursperiode zoal gerealiseerd is: veranderingen in museumpresentatie - een gegeven dat constant aandacht krijgt - , digitalisering, de museumregistratie met de normen waaraan het museum jaarlijks moet voldoen, een andere oorlogswand met specifieke Veenendaalse onderwerpen, de samenwerking met culturele partners en de gemeente is verstevigd maar ook zijn er nieuwe contacten met andere musea in de provincie gelegd. Zomaar enkele punten. Ook de interne organisatie is ook een belangrijk aspect met daarnaast de zorg van het vinden van goede bestuursleden.

BESTUURSLID GEZOCHT ,,We zoeken bijvoorbeeld nog altijd naar een bestuurslid facilitaire zaken. Iemand die zich onder meer bemoeit met lichtbeheer, het klimaat in het museum en die zelf kleine technische probleempjes kan oplossen.”

Annemiek verder: ,,Het museum was toen ik kwam echt een naar binnen gerichte organisatie. Nu zoeken we het vooral naar buiten. We zitten ook meer op social media. Wat dat betreft zijn we steeds meer professioneler geworden.” En die professionaliteit uit zich ook in de komende expositie waar veel van verwacht wordt. Kunstenaar Henk Helmantel toont dan 24 van zijn werken plus nog een aantal aansprekende objecten. ,,Dat wordt een zogenaamde blockbuster zoals dat in museumkringen wordt genoemd”, zegt conservator Natalie Kriek. Ze kwam in oktober 2009 naar Veenendaal naar het museum dat toen nog op de Markt zat. Het is altijd haar wens geweest om een landelijke expositie in te richten. Met die van de werken van Helmantel denkt ze een trekker van formaat in huis te halen.

Natalie is van huis uit de bescheidenheid zelve. Maar nu dus even niet. ,,Ik denk dat het ook komt door de gemeenschappelijke netwerkcontacten die Henk Helmantel en ik hebben dat hij in ons museum komt exposeren.” Natalie werkte onder meer bij Museum Flehite in Amersfoort en was onder de indruk van zijn schilderijen bij een expositie daar. Later kwam ze hem weer tegen bij Slot Zeist waar toen een expositie van zijn werken werd gehouden. Helmantel exposeert doorgaans in grote musea en bovendien heeft hij de nodige wensen. Natalie vertelt dat al jaren geleden haar wens was om hem in Veenendaal te laten exposeren. ,,Zijn stijl past helemaal bij deze omgeving.” Ze nam contact met hem op en ze ging ook naar zijn museum in Groningen. Hij wilde graag ook in Veenendaal langskomen om te zien waar zijn schilderijen zouden komen te hangen.

HOGE RUIMTEN Helmantel wil namelijk alleen maar in hoge ruimten exposeren want alleen dan komen zijn werken optimaal tot hun recht. Wat dat betreft is het in Veenendaal geen probleem. Het plafond is zeker 4,5 meter hoog. Helmantel is internationaal geroemd. In voorbereiding is een reizende expositie naar China. ,,Die staat voor 2022 gepland maar door corona is het even niet. De schilderijen staan nog ingepakt.” Natalie waardeert het werk van Helmantel enorm, net als zoveel anderen. ,,Hij heeft net een expositie gehad in het Drents Museum. Die heeft 55.000 bezoekers getrokken.” Helmantel schildert op paneel.

,,Dat is op zich al bijzonder. Het zijn klassieke werken. Door de gebruikte technieken is hij echt een moderne schilder. Hij is echt meester van het licht. In zijn werken zien we altijd een serene lichtval terug.” Zijn laatste werk is nog niet klaar maar die zal straks voor het eerst in volle glorie in Museum Veenendaal worden getoond. Rond de expositie worden verschillende arrangementen ontwikkeld, zoals de uitvoering van klassieke muziekwerken. Helmantel zal zelf ook rondleidingen geven tijdens de museumweek. Hij komt zaterdag 9 april.