Gemeente wil delen Ritmeesterfabriek monument maken

VEENENDAAL Een aantal oude fabriekshallen van de voormalige Ritmeester sigarenfabriek hebben nu een voorbescherming, omdat de gemeente deze als gemeentelijk monument wil aanwijzen. Het voorste gebouw aan de Kerkewijk uit 1913 is al gemeentelijk monument. Veenendaal heeft nu de wettelijke procedure gestart om de bouwdelen uit 1925, 1933 en 1957 tevens aan te wijzen als gemeentelijk monument.

door Peter Kuijpers

,,Wij hebben MooiSticht gevraagd naar zo’n vijftien panden te kijken of deze het behouden waard zijn. Voor het Ritmeesterterrein staat een herontwikkeling in de planning, dus hebben we deze beoordeling naar voren gehaald’’, vertelt wethouder Martijn Beek. 

WONINGBOUW ,,De huidige eigenaar mag nu aan de aangewezen delen niets veranderen of slopen om te voorkomen dat cultuurhistorische waardevolle elementen beschadigen of verloren gaan. Eerder heeft de gemeente al aangegeven dat voor het te ontwikkelen terrein van industrie naar woningbouw een gedeelte waarschijnlijk een monumentale status krijgt. Bij eerdere bouwprojecten heeft zij echter wel ruimte gegeven om gebouwen een nieuwe bestemming te geven, maar met het behoud van historische delen.”

Een voorbeeld zijn de buitenmuren langs het Verlaat en de Wolweg bij de Cultuurfabriek. De gemeente had MooiSticht gevraagd een advies te geven of meer delen van de voormalige sigarenfabriek het behouden waard zijn. Deze welstandscommissie heeft een globale schouw gedaan en wil binnenkort het pand nader inspecteren voor een definitieve aanwijzing als gemeentelijk monument. 

HISTORISCHE CONSTRUCTIE De Ritmeesterfabriek is ontstaan dankzij de tabaksteelt rond Amerongen, Rhenen en Elst. Ritmeester Sigarenfabriek startte in 1887 en vestigde zich in 1913 aan de Kerkewijk 65. Dit deel is reeds een gemeentelijk monument. Ook het deel uit 1925 is op een 19e eeuwse wijze gebouwd met dragend metselwerk en houten dakconstructie. De volgende vergroting van de fabriek uit 1933 heeft een betonskeletstructuur, waarmee een grotere overspanning mogelijk was.

Het laatste deel dat MooiSticht adviseert te behouden komt uit 1957. Een voorloper van de hedendaagse hallenbouw met stalen vakwerkliggers. Ook de sheddaken zijn karakteristiek voor historische fabrieksgebouwen. De fabriekshal van de sigarenfabriek uit 1957 heeft een kenmerkend verlaagd plafond met figuurglas voor verstrooiing van het daglicht. 

ONTWIKKELINGSGESCHIEDENIS Deze hal had daarmee voor zijn tijd een moderne en klinische uitstraling. MooiSticht meent dat deze bouwfasen een hoge cultuurhistorische waarde hebben, Ze geven relatief gaaf en zichtbaar de gelaagdheid van de ontwikkelingsgeschiedenis van de sigarenfabriek en steeds nieuwe constructiewijzen en bouwmethoden weer. ,,Het voornemen is deze bouwfasen als gemeentelijk monument aan te wijzen. Bepaalde ontwikkelingen zijn dan niet mogelijk. We laten ook de Monumentencommissie hier nog naar kijken’’, besluit de wethouder.

Een tekening van de Ritmeesterfabriek. - MooiSticht