Menselijke maat

VEENENDAAL De gemeenteraad kwam ervoor terug van haar reces. Maandag vond er een spoeddebat plaats, aangevraagd door de oppositie. Er is namelijk ophef over hoe gemeente Veenendaal het risico op bijstandsfraude onderzocht. De gemeente gebruikte hiervoor een ‘fraudescorekaart’, of bijstandsfraudebingokaart zoals de plaatselijke SP het noemt. Een lokale variant van de toeslagenaffaire. Gebruikte moet ik eigenlijk zeggen, want toen de media erachter kwamen dat deze kaart nogal discriminerend was, koos de gemeente eieren voor haar geld en is zij er twee weken geleden toch maar mee gestopt. 

De toets zit barstensvol vooroordelen. Waar een hoogopgeleide man bijvoorbeeld een laag risico werd toegedicht en relatief met rust werd gelaten, mocht een laagopgeleide vrouw haar verdere privacy vaarwel zeggen en werd zij intensief onder de loep genomen.

In een schriftelijke reactie meldde het college dat zij niet bekend was met het dringende advies van het ministerie en de berichtgeving van de Vereniging Nederlandse Gemeenten om te stoppen met dit ridicule toetsingsinstrument. Je zou kunnen lachen om dit trieste excuus als het eigenlijk niet om te huilen zou zijn. 

Wanneer leert een overheid dat haar inwoners geen dataset zijn? Mensen zijn geen nummers, maar wezens van vlees en bloed. Als je op basis van je eigen achtergrond, mensen die niet aan jouw eigen ideaalbeeld voldoen, anders benadert dan jouw geestverwanten ben je FOUT bezig. Als je alleen maar laagopgeleiden controleert, zul je nooit er achter komen dat de grootste fraudeurs wel eens onder de hooggeschoolden zouden kunnen zitten. Vergelijk het met de belastingdienst of politie die haar onderzoek jarenlang richtte op allochtonen. Logisch dat in de statistieken een negatief beeld is ontstaan over deze bevolkingsgroepen. 

Opsporing op basis van nationaliteit, opleidingsniveau of buurt waar je woont is niet oké. Je onderzoekt mensen op individueel niveau en niet omdat ze toevallig een bepaalde achtergrond hebben. Iedereen moet in het leven evenveel kans maken om gecontroleerd, bestraft of beloond te worden. Anders draag je bij aan het creëren van een onder- en bovenklasse. Aan mensen die boven de wet staan en nooit onder het vergrootglas liggen en aan anderen die altijd uit de rij worden gepikt bij de douane. Dat is niet hoe mijn Veenendaal hoort te zijn.

door Jurgen Hillaert
Veensteken@streekverkenner.nl.