Vanaf 2027 tekort van twaalf miljoen berekend voor huishoudboekje van de gemeente Veenendaal

VEENENDAAL De komende jaren voorziet de gemeente nog voldoende inkomsten van het rijk voor haar huishoudboekje. Maar vanaf 2027 is een tekort van twaalf miljoen per jaar berekend. Het college vraagt de raad nu na te denken hoe hier mee om te gaan. Een inhoudelijk debat willen burgemeester en wethouders uitstellen tot het najaar bij de Programmabegroting 2024. 

De Kaderbrief is een nadere uitwerking van wat de politiek eerder is gepresenteerd over de gemeentelijke financiën. ,,We hebben zelf de voorjaarsnota erbij gepakt en daar een berekening op losgelaten. Dit geeft hetzelfde financiële plaatje. Deze is sterk negatief en niet echt veranderd, behalve iets in de grote van de tekorten. Bij een eerdere presentatie hadden we nog minder informatie en wisten de effecten van beslissingen die het rijk zou kunnen nemen niet. Deze scenario’s met nog verder oplopende tekorten zijn nu niet meer relevant”, beschrijft wethouder Marco Verloop.

TEKORT Veenendaal verwacht vanaf 2027 een hogere bijdrage uit de algemene uitkering van het rijk, zo’n 3,79 miljoen euro. De jaren daarop loopt dit iets op van 4,23 en 4,58 miljoen tot 4,92 miljoen euro in 2030. De gemeente heeft berekend dat, ondanks de verhoging, er toch een tekort blijft. Volgend jaar denkt zij 1,67 en in 2025 een 3,42 miljoen euro over te houden, ten opzichte van haar uitgaven. Vanaf 2026 is een tekort van 7,13 en daarna 12,37 miljoen euro per jaar berekend. ‘In het coalitieakkoord is opgenomen dat bij het uitwerken van een nieuwe financieringssystematiek, de mogelijkheid voor een groter lokaal belastinggebied wordt betrokken’, geeft het college wel aan.

AFWEGINGEN De gemeente kan dan belastingen gaan heffen, die eerder bij de Belastingdienstlagen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) is hier nog een onderzoek naar aan het doen. ‘Over deze uitbreiding van de lokale belastingmogelijkheden is nog niets bekend. Wel is duidelijk dat het hier niet om een lastenverlichting gaat. Maar ook een verschuiving van belastingheffing van rijk naar gemeenten.’ Het college kan met deze onzekerheid nog geen afwegingen laten maken door de raad over de besteding voor de lange termijn. Normaal gebeurt dit aan de hand van een kadernota voor de zomervakantie. Nu wil zij de inhoudelijke behandeling pas in het najaar doen.

JEUGDHULP ‘Welke ruimte is er de komende jaren om in te zetten voor onze ambities en hoe kunnen we deze ruimte mogelijk vergroten. In deze kaderbrief is over de ambities weinig opgenomen. Het college zal de afweging tussen de inhoudelijke wensen en de financiële mogelijkheden centraal stellen in de begroting 2024 en het meerjarenperspectief 2025-2027.’ Wel kan zij nu al aangeven dat de Jeugdhulp de komende twee jaar zo’n 3,5 miljoen zal kosten en vanaf 2026 denkt zij dat dit 3,8 miljoen euro zal zijn. Daarnaast denkt zij dat voorgenomen investeringen uit het raadsakkoord vanaf 2028 ongeveer 3,5 tot 3,8 miljoen euro per jaar zullen gaan kosten.

UITGAVEN Daarbij gaat het onder andere om het Integraal Huisvestingsplan voor de scholen, het Stadspark en Theater. ‘De financiële ruimte de komende jaren zonder nadere maatregelen is meerjarig oplopend negatief. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden in welke uitgaven doorgang moeten vinden. Welke uitgaven moeten vervallen en welke moeten worden uitgesteld. Daarnaast is het noodzakelijk dat de bestaande uitgaven worden verlaagd om een financieel sluitende begrotingen meerjarenraming te kunnen presenteren.’ Dit willen burgemeester en wethouders de komende maanden nader onderzoeken, voordat de raad hier inhoudelijk over gaat spreken.

OZB ,,Eerder was er geen zicht op welk financieel gat we moesten dichten. Nu weten we dit met grotere zekerheid. De keuzes die we daarin kunnen maken hebben we opnieuw op een rijtje gezet.” Zo denkt het college aan het inzetten van de Algemene Reserve voor de incidentele uitgaven. Zij wil meer realistisch gaan begroten en kijken naar boekhoudkundige voordelen. Tot circulair bouwen met lagere kosten door materialen te kiezen die later herbruikbaar zijn en dan geld opleveren. En Veenendaal kijkt samen met de VNG naar taken die gemeenten voor het rijk uitvoeren, maar waar zij extra geld voor willen hebben. Tot mogelijk een extra verhoging van de tarieven voor de OZB. ‘Elke procent verhoging boven de index levert 150.000 euro op.’

INPUT ,,Met de ongunstige financiële ontwikkeling op langere termijn en de vele wensen voor nieuwe en extra uitgaven wordt de integrale afweging van inkomsten en uitgaven bij de begroting 2024 en de meerjarenbegroting een complexe opgave. Met de aandachtspunten en accenten die u meegeeft gaat het college de komende maanden aan de slag om u op 28 september een begroting aan te bieden”, besluiten burgemeester en wethouders. Zij vraagt de raad komende maand om een reflectie op de financiële situatie en ambities van Veenendaal. En input, mogelijk ook vanuit de samenleving, om na de zomer tot een sluitend huishoudboekje te komen.