‘Herstellen doe je zelf, maar niet alleen’

VEENENDAAL Hans van Eeken maakt een joviale en ontspannen indruk. Met veel enthousiasme vertelt hij over het project dat hij heeft opgezet met Willem Brons en Nick Bouwman en waarvoor ze een subsidie van maar liefst 100.000 euro hebben gekregen van ZonMW, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. Een erkenning van de waarde van de herstelwerkgroepen voor mensen met psychische en sociale problemen die ze in Veenendaal willen opzetten. 

door Arjan van den Berg

Een herstelwerkgroep? Jawel. In 2002 zat Van Eeken nog zelf in een diepe crisis en isolement. Naar eigen zeggen heeft hij er zijn redding aan te danken. ,,Ik hoorde weer ergens bij. Ik heb geleerd om van overleven naar leven te gaan.”

FENIKS Het verhaal van ‘Voor elkaar! Veenendaal’ begint jaren terug bij Willem Brons, die in het maatschappelijke werk en zijn baan als jobcoach merkte dat het lastig was om als privépersoon iets voor elkaar te krijgen in de zorg. Hij richtte stichting De Feniks op. 

De leerwerkplaats die Brons een aantal jaren draaide, groeide hem boven het hoofd en daarmee kwam stichting De Feniks eind 2018 in de ijskast. ,,Vorig jaar zijn we met Burgers4burgers begonnen en we kregen dezelfde uitdaging dat er een rechtsvorm nodig was. Bij een subsidieaanvraag moest er een stichting zijn. We hebben de Feniks weer nieuw leven ingeblazen. Maar we zijn er niet alleen voor Burgers4burgers. We zitten er dicht op, maar wel ernaast.” Zo ondersteunen ze onder andere burgers die vanwege een leerbeperking of psychische problemen buiten de maatschappelijke boot dreigen te vallen.

ANDERS ,,Vanaf het begin dat ik in de hulpverlening zat, dacht ik soms: kan het niet anders? Ik zag veel mensen tussen de wal en het schip vallen. Op social media kwam ik Hans tegen, die ervaringswerker is en vanuit zijn ervaring anderen ondersteunt, maar ik zag dat nergens structureel ingebed worden. Nick kende ik van de Hogeschool Utrecht. We hebben met een aantal mensen vorig jaar rond de tafel gezeten om eerst onze kernwaarden te formuleren, waarvan Hans, Nick en ik zijn overgebleven. Wat vinden we belangrijk in ons leven?”

HERSTEL Vooruitlopend op de subsidie en het vertrouwen hebbend op de goede weg te zitten, startte het driemanschap vorig jaar al een herstelwerkgroep. Begin volgende maand zal er nog een groep starten. Het is geen lotgenotengroep. Iedereen zit op een ander niveau in het proces van aanvaarding en herstel en ieder heeft een eigen lot. De groepen hebben dan ook niet een bepaald thema of problematiek. Een ding heeft iedereen wel gemeen, ze willen allemaal hetzelfde: herstel.

SYMPTOOMBESTRIJDING Veel mensen kunnen op de een of andere manier niet meer meekomen in de tegenwoordig sterk geïndividualiseerde samenleving. Hans van Eeken merkt ook dat er in de hulpverlening vaak de neiging is om problemen onder controle te houden in plaats van op te lossen. Symptoombestrijding. Voor een deel ligt dat ook aan mensen zelf en juist daar zit ‘m de crux. 

ACTIESTAND ,,Zodra er iets gebeurt, duiken alle zorgpartijen erop”, zegt Brons. ,,Eigen kracht wordt nauwelijks meer aangesproken. Mensen komen niet in de actiestand, hebben niet nagedacht: hoe leer ik leven? Veel mensen ontbreekt het aan basale levensvaardigheden zoals voor jezelf opkomen en gezonde contacten opbouwen. Mensen worden afhankelijk van de hulpverlening in plaats van te denken: hoe komt het dat het steeds weer misgaat? Hulpverlening zet vaak een stokje langs planten, terwijl wij denken: wat is er mis met de aarde waar ze in staan?”

EEN THUIS Er zijn mensen die door deelname aan een herstelwerkgroep mondiger geworden zijn en met hun hulpverlener meer in gesprek gaan en er zijn mensen die beseffen dat hun problemen toch groter zijn dan ze dachten en professionele hulp nodig hebben. Deelnemers blijven en zijn altijd welkom en zo ervaren ze het ook. Als een thuis. 

Het burgerinitiatief wil in gesprek met hulpverleners om de zelfhulpgroepen meer in te laten burgeren. ,,Het idee is ook dat goed functionerende burgers op termijn lid kunnen worden van onze vereniging en ingeschakeld kunnen worden om naar anderen om te zien en te helpen bij problemen in plaats van meteen de instanties in te schakelen. We willen naar vijftig herstelwerkgroepen, die ook weer kweekvijvers voor ervaringsdeskundigen zijn. Ons ideaal is dat het over een paar jaar heel normaal is dat je naar een zelfhulpgroep gaat en dat een huisarts daar ook naar doorverwijst. Herstellen doe je zelf, maar niet alleen.”

Er is nog plaats in de groepen die nu draaien. Een berichtje naar Hans van Eeken is genoeg. Op maandag 1 november is er een informatieavond voor belangstellenden in het Rode Kruisgebouw op de Sterke Arm 10 om 20.00 uur.