Realisme

VEENENDAAL Tot mijn eigen verdriet ben ik niet zo’n museumganger. Ik weet nog dat mijn vrouw en ik in 1983 een snelle tocht door het Louvre in Parijs maakten. Omdat ik veel wilde zien en nergens lang bij wilde stilstaan? Of omdat zij halverwege de zwangerschap van ons eerste kind was? Ook het Vaticaans museum in Rome zijn we een paar jaar geleden in een recordtempo doorgelopen, op weg naar de Sixtijnse kapel, waar we wel wat langer hadden willen blijven, maar we werden opgejaagd door de suppoosten. ‘Voor je kijken, doorlopen!’ zeiden ze in het Italiaans, of zoiets. 

Laat ik niet overdrijven. Kröller Müller op de Hoge Veluwe heb ik een paar keer serieus bezocht. Aan De Fundatie in Zwolle hebben we best wat tijd gespendeerd, evenals aan het Singer Museum in Laren. En ik heb me met een groep laten rondleiden door het Rijksmuseum in Amsterdam. Die rondleiding betrof vooral wat er in de hal aan geschiedenis van ons land te zien  is. Op diezelfde dag voerden we een kijkopdracht uit in het Stedelijk Museum. En van diverse moderne schilderingen was ik onder de indruk. 

Maar toen ik de aankondiging zag van de tentoonstelling ‘Meester in realisme’ met werk van Henk Helmantel in Museum Veenendaal, dacht ik ‘daar moet ik naar toe!’ Hoezo dan? Omdat ik gek ben op realisme? Picasso liep ooit rond op een tentoonstelling van zijn eigen werk. Een man stond misprijzend en hoofdschuddend voor een kubistisch portret. De schilder vroeg hem wat hij ervan vond. ‘Dat is toch niet realistisch?’ antwoordde hij. ‘Wat bedoelt u met “realistisch”?’ vroeg de schilder. ‘Gewoon, zoals het er in het echt uitziet!’ zei de man geërgerd over zoveel onbegrip. ‘Maar hoe ziet iemand er dan in het echt uit?’ vroeg de schilder. De man zuchtte, pakte zijn portemonnee, haalde er een pasfoto uit van zijn vriendin en zei: ‘Dát is realistisch!’ ‘Oh’, zei Picasso, ‘is ze echt zo klein en zo plat?’

Dat is dus niet de reden. Maar ik vind de techniek van fijnschilders zo boeiend en het resultaat zo verbluffend. En ik kan het weten, want voor ons huwelijksjubileum van een paar weken geleden, gaven we elkaar een schilderij cadeau. Een stilleven van een bevriende fijnschilder, een compositie van brocante voorwerpen uit ons eigen huis. Hij stak er ruim 400 uren in, waarvan de eerste 20 in het net zo lang schuiven met de voorwerpen, totdat de perfecte ‘Parade d’amour’ uitgestald stond. Naar het resultaat dat nu onze woonkeuken siert, blijf je kijken. Je zou de voorwerpen zo beet kunnen pakken, je kunnen branden aan de kaarsvlam, kunnen drinken uit de gegraveerde glaasjes. Het is geen Henk Helmantel, maar een echte Cor Lourens. Misschien moet ik nu toch ons huis laten beveiligen met een alarm van hoe heet dat bedrijf ook alweer. En nu nog naar Museum Veenendaal. Wordt vervolgd. 

door Willem de Vos, rector CLV