Hans Middelhoven na bijna vijftig jaar gestopt als marktkoopman

VEENENDAAL Het mag er dan niet meer zo druk zijn als vroeger, de markt is een wereld op zich die nog lang niet achter de horizon is verdwenen. Hans Middelhoven stond er vanaf zijn 18e, bijna vijftig jaar lang. Op 3 augustus stond hij er voor de laatste keer.

door Arjan van den Berg

Vader en moeder Middelhoven stonden al op de markt, de een met bovenkleding, de ander met lingerie. Dat Hans destijds in hun voetsporen zou treden was toentertijd misschien logischer dan nu, maar ook toen was het niet meteen een uitgemaakte zaak. Ja, hij ging van kinds af aan mee, maar toen hij aangaf ook de markt op te willen gaan, raadde zijn vader hem toch aan een opleiding te volgen. Voor als het hem toch teleurstelde en hij iets anders wilde doen. 

TIMMERMAN Er was nog weinig keus: je werd timmerman, schilder of ging de elektrotechniek of metaalbewerking in. Het werd het eerste, wetende dat Hans toch de markt op zou gaan. Er was alleen een probleem. Om zelfstandig de boer op te mogen moest je 21 zijn. Tot 18 was je toen nog minderjarig. Hans moest nota bene voor de rechtbank zijn verhaal doen en een vakbekwaamheidsdiploma en een middenstandsdiploma halen. Middelhoven was vastbesloten en overtuigend. Het lukte. Om ervoor te zorgen dat hij genoeg geld had om goed uit te kunnen pakken, nam hij een bijbaantje in de horeca.

LUISTEREN Toen kwam het volgende: net als zijn moeder wilde hij graag met onderkleding gaan staan, omdat daar een tekort aan was en hij dan eerder een plaats op de markt zou krijgen. Maar hoe verkoop je als achttienjarige lingerie? En vooral: hoe zorg je ervoor dat mensen, vrouwen, je dan serieus nemen? Door te doen wat hij altijd heeft gedaan en waar hij – dan toch als timmerman – op hamert wat iedere rechtgeaarde marktkoopman hoort te doen. ,,Door te luisteren. Door vragen erachter te komen waar de klant wel op zat te wachten en ervoor te zorgen dat die artikelen er dan ook waren. ‘Nee’ verkopen is eigenlijk geen optie.”

VISITEKAARTJE ,,En zorg dat je er staat. Weer of geen weer. Want mensen komen soms speciaal voor jou naar een markt en als je er niet staat, laat je een slecht visitekaartje achter”, zegt hij. Dat visitekaartje bestaat volgens Middelhoven ook zeer zeker uit een goede presentatie, uitgeprinte in plaats van handgeschreven prijskaartjes, een goed verzorgde kraam met een goed uitgestald assortiment. En een goed assortiment, met keus genoeg en vooral: met waren waar mensen om verlegen zitten.

AFSCHEID Nu, na bijna vijftig jaar is het mooi geweest. Net zoals hij altijd al wist dat hij de markt op wilde, wist hij dat hij daar niet altijd wilde blijven. Zijn ouders overleden jong en het zou hem niet overkomen dat hij niet meer tijd zou hebben om te genieten van de andere dingen die zijn leven de moeite en het plezier waard maken. Zoals tennissen, golfen, rondrijden in zijn cabrio en natuurlijk zijn kleinkinderen. Van de vijf of zes markten stootte hij de laatste paar jaar er steeds een af, totdat hij die in Veenendaal als laatste overhield. Zogezegd een thuiswedstrijd. Regelmatig krijgt hij nog een mailtje van een klant die hem mist. Of hij toch niet nog ergens een bepaald product heeft liggen of daaraan kan komen.

LEGE PLEK Zijn vertrek laat letterlijk en figuurlijk een lege plek over op de markt. De laatste handel heeft hij overgedaan, maar de zaak is niet in andere vakbekwame handen overgegaan. Waar een kraam in zijn begintijd alleen per gratie aan een kind kon worden overgedaan en zeker niet aan collega’s, had dat nu wel gekund. Zijn dochter was wel een echte verkoopster pur sang. Klanten kwamen geregeld teruglopen om te zeggen dat ze haar zo aardig vonden. Helaas is dat niet genoeg. Je moet ook feeling hebben voor de hele entourage, gevoel hebben voor de inkoop, er echt iets van willen en kunnen maken. Zoals Hans dat deed.

TOEKOMST Helemaal weg van de markt is hij niet, want hij heeft nog altijd een bestuurs- en adviesfunctie bij de afdeling Veenendaal van de Centrale Vereniging Ambulante Handel en de Markt van Morgen. Jawel, de toekomst van de markt. Hij ziet zeker mogelijkheden, maar uitdagingen zijn er ook genoeg. ,,Tot 2017 was het probleem vooral dat gemeentes nog alles te zeggen hadden over de markt. Over de grootte, het assortiment, of er wel of geen evenement bij mocht worden gehouden. Daarna werd de markt, ook tot tevredenheid van de gemeente zelf overigens, zelfstandig en mochten kooplieden er zelf voor kiezen om bijvoorbeeld aan te sluiten bij een evenement of een vakbroeder wel of niet toe te laten.” 

Anno 2021 is er een nieuw punt van aandacht. Europa heeft besloten dat er geen vergunningen van onbepaalde tijd mogen worden afgegeven. Dus niet meer een Hans Middelhoven die zelf bepaalt wanneer het welletjes is geweest. 

AFSPRAKEN ,,Per gemeente moet er iets worden afgesproken, liefst zo lang mogelijk, waar de lokale marktstichtingen zich hard voor maken. Die zorgen ook voor leuke acties om vaste bezoekers van de markten in het zonnetje te zetten en hun trouw te belonen. Ook daar is het weer kijken per gemeente, want waar het een goed werkt, werkt het andere minder. Of niet. Vraag Edenaren naar hun adres, mail en telefoonnummer en ze denken: laat maar zitten. Vraag hetzelfde in Bennekom en iedereen doet het braaf. In Veenendaal viel het me op dat mensen het vaak lieten weten als ze een actie konden waarderen, zoals een bos bloemen of een ballonvaart.”

Er zijn nog wel jongeren die via hun ouders instromen. Voor wie dat niet kan is het advies: weet wat er speelt voor je begint, laat je goed informeren, neem contact op en loop mee met iemand die je alles kan vertellen. 

OP ORDE En, adviseert Middelhoven, zorg alsjeblieft voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering, want het zal je maar gebeuren dat je er een nodig hebt en je hebt op de kosten beknibbeld door er niet een af te sluiten. ,,Heb je daar geen geld voor”, aldus Hans, ,,ga dan bij een baas werken. Mijn vader zei het ook altijd: zorg dat je boekhouding en papieren in orde zijn, net als je financiën. Ja, praktisch en nuchter. Op de markt staan is veel werk: vroeg op en eenmaal thuis heb je nog genoeg te doen.” 

Toch heeft Middelhoven nooit spijt gehad en vond hij het een superbaan die hij met razend veel plezier heeft uitgeoefend. Hij had niets liever willen zijn dan een marktkoopman. Behalve misschien dan burgemeester.